Harlingen, mien stadsje!
De vereniging Oud Harlingen wil het prachtige havenstadje Harlingen behouden de toekomst in loodsen. Daaraan werken we met tientallen actieve vrijwilligers en gesteund door 1500 leden. Hieronder nieuws vanuit onze vereniging, maar volg ook onze berichten op Facebook!
29-03-2021, Historisch plaatjesboek Harlingen
Het is u vast niet ontgaan, dat supermarkt JUMBO Olaf Hermus aan de Spoorstraat wordt verbouwd en uitgebreid. De opening staat gepland op 28 april a.s. Olaf Hermus nam eind vorig jaar contact op met de cultuur-historische vereniging Oud Harlingen. Bij de opening zou hij graag een plaatsjeboek met historische foto's van Harlingen willen uitgeven. Zijn vraag was is dat te realiseren? De redactie van het magazine van Oud Harlingen was meteen bereid om het boek samen te stellen. Eind december 2020 werd gestart met het bespreken van de onderwerpen voor 16 hoofdstukken. Daarna moest er per hoofdstuk gezocht worden naar totaal 216 foto's voor de stickers. Ook moesten er nog eens 48 extra sfeerfoto's worden gezocht, waarvan drie per hoofdstuk voorgedrukt worden. Een groot voordeel was dat gebruik kon worden gemaakt van de ansichtkaarten- en fotocollectie van Jaap van der Veen en Anneke F. Visser. Er is door de redactie hard gewerkt, artikelen geschreven, foto's uitgezocht en onderschriften geschreven. Het boek behandelt o.a. de historie van Harlingen, de molens, stormen, zwembaden, nieuwe wijken, havens, verdweneen gebouwen en objecten en beelden in Harlingen. Natuurlijk is er ook aandacht voor de dorpen Midlum, Wijnaldum en de Koningsbuurt. Op 23 april a.s. vindt u een voucher bij de Harlinger Courant. Bij de opening van de vernieuwde supermarkt op 28 april a.s. start de actie. Tegen inlevering van de voucher kunt u het boek gratis ophalen en bij elke € 10,-- aan boodschappen ontvangt de klant 4 historische stickers. De actie duurt tot 7 juli.
De redactie van het magazine Oud Harlingen is tijdens een ongedwongen bijeenkomst door Olaf Hermus bedankt en in de bloemetjes gezet.
Foto: Ubbo Posthuma
29-03-2021, De eerste tiltmeters zijn geplaatst!
De meetapparatuur gaat ontwikkelingen in de Harlinger bodem monitoren, op initiatief van de Stichting Bescherming Historisch Harlingen. Deze 'dochteronderneming' van Oud Harlingen houdt zich bezig met de effecten van de zoutwinning. Zie verder dit artikel uit de Harlinger Courant.
10-03-2021, Beeldmateriaal Oranjeoord naar filmarchief
Het Fries Film en Audio Archief digitaliseerde 5 oude films van MCL Harlingen, het vroegere Oranjeoord. Bekijk ze via www.friesfilmarchief.nl (zoekterm ‘Oranjeoord’) of via www.YouTube.com/FriesFilmArchief. Meer info? Klik op het pijltje!
De vijf oude films geven een verrassend inkijkje in de historie van het Harlinger ziekenhuis. De filmblikken kwamen tevoorschijn bij het opruimen van een kamer waar meer oud archiefmateriaal aanwezig was. De oudste film dateert uit 1961 en bevat beelden van de verhuizing van het Algemeen Protestants Ziekenhuis (op het Bolwerk) naar het toen splinternieuwe Oranjeoord in de Wilhelminastraat (de latere politieschool). Het is bijzonder om te zien dat de verhuizing plaatsvond met hulp van het leger. Patiënten worden op de brancard in een zg. ‘drietonner’ gehesen, nadat ze eerst naar beneden zijn getakeld in een handbediende lift of door vier stoere militairen per brancard langs het trappenhuis zijn verplaatst.
Het gebouw aan de Wilhelminastraat heeft maar 13 jaar als ziekenhuis gediend. Het nieuwe Oranjeoord aan de Achlumerdijk werd in 1974 geopend. Er zijn films van de bouw, maar ook de openingshandeling door Koningin Juliana is vastgelegd door filmmaker Hein van den Oever. Er zijn ook mooie opnamen uit de lucht van het Harlingen van begin jaren ’70. Daarnaast zijn er twee films van personeelsavonden in Oranjeoord gedigitaliseerd. Medewerkers verzorgen een vrolijke toneel/cabaretuitvoering. Helaas zijn enkele films zonder geluid; maar voor sommigen zal het een feest van herkenning zijn.
‘Heel bijzonder dat dit beeldmateriaal nu openbaar beschikbaar is,’ zegt Chris Huizenga, vice-voorzitter van de Vereniging Oud-Harlingen. ‘Het geeft een mooi beeld van dit stukje geschiedenis van de stad.’ Het MCL heeft naast de films, het papieren archiefmateriaal van historisch belang zoals notulenboeken van de Harlinger ziekenhuizen overgedragen aan het Gemeentearchief Harlingen.
Kijken? Dat kan via deze links:
· Fries Film en Audio Archief: https://www.archieven.nl/nl/ zoeken?mivast=0&mizig=47& miadt=158&milang=nl&misort= last_mod%7Cdesc&miview=ldt& mizk_alle=Streekziekenhuis% 20Oranjeoord%2C%20Harlingen
· Playlist YouTube: https://www.youtube.com/ playlist?list= PLgFCErPdrLn6VIc7VG0tM5o9R8tnl 6HyZ
Foto: filmstill van de verhuizing van het Algemeen Protestants Ziekenhuis in Harlingen naar het nieuwe Oranjeoord aan de Wilhelminastraat, 1961.
28-02-2021, Raamexpositie & wandelroute 'Must hier es Kieke'
Spotte u in het stadshart al de foto's achter de ramen? De moeite van een wandeling waard! Foto's: archief Anneke Visser, Hein v/d Oever en Eddy de Vries. Idee & uitvoering: BENG Evenementen (Karen Brugman & Willard van Grootveld), mede mogelijk dankzij Gemeente Harlingen en Harlingen Welkom aan Zee.
28-02-2021, Boeken
Heeft u uw verzameling boeken over Harlingen al compleet? U kunt onze uitgaven weer in de boekhandels van Harlingen aanschaffen en natuurlijk via onze webshop op deze site! Van harte aanbevolen.
24-02-2021, Harlinger verhalen in Sobibor
Studenten van NHL/Stenden verzamelen momenteel verhalen over Harlinger Joden voor wie ter herinnering een Struikelsteen is gelegd. Dat gebeurt in opdracht van de Stichting Sobibor, in 1999 opgericht door kampoverlevende Jules Schelvis.
Afgelopen dinsdag waren voor dit doel Rebecca Boer en Eline Duineveld in Harlingen. Zij volgen in Leeuwarden de opleiding tot tweedegraads docent geschiedenis. Namens de werkgroep Struikelstenen van Oud Harlingen nam Anneke Visser het duo op sleeptouw langs een aantal herdenkingsstenen, naar de plek van de voormalige synagoge in de Raamstraat en naar de Joodse begraafplaats.
“In Sobibor zijn 34.313 Nederlandse Joden vermoord”, vertelt Rebecca Boer. “Stichting Sobibor kent hun namen en gaf sommige slachtoffers al een gezicht door een verhaaltje over hun leven en werken te publiceren op de website van de stichting (https://www.sobibor.org/verhalen/). Hun verzoek aan NHL/Stenden is geweest méér van zulke verhalen te verzamelen. Via Minne Schiphof van de gemeente Harlingen belandden we bij Oud Harlingen en de Stadsgidsen, en zodoende lopen we nu hier.” Overigens is Harlingen niet de enige Friese plaats van waaruit inwoners naar dit vernietigingskamp werden gedeporteerd, vertelt Eline Duineveld: “Onder de slachtoffers waren bijvoorbeeld ook Joodse inwoners van Sneek, Gorredijk, Wolvega en Drachten.”
Wie geïnteresseerd is in het onderwerp kan in de webshop van Oud Harlingen het boekje 'Over Ieske van Nico van Pietsje van Sakkie en al die anderen' aanschaffen: verhalen over de opkomst en ondergang van de Joodse gemeenschap in Harlingen, en herinneringen aan de Joodse families die er niet meer zijn. Ook het kloeke boek 'De bevrijding van Harlingen' is nog te koop, met veel, deels nog niet eerder gepubliceerde foto’s én de historie van het Centraal Comité 1945, voortkomend uit de bezettingsgeschiedenis.
Op de foto Eline Duineveld (links) en Rebecca Boer bij de Struikelstenen voor de familie Polak in de William Boothstraat (foto Joachim de Ruijter).
29-12-2020, Nieuwjaarswens
Vanuit een prachtig verlicht Harlingen wil het bestuur van de Vereniging Oud Harlingen u een rustige jaarwisseling en een virusvrij 2021 wensen.
Klik voor een mooie nachtimpressie van de drie bruggen op de foto van onze fotograaf Joachim de Ruijter.
24-12-2020, Opdat we niet vergeten
Alweer voor de vijfde keer zijn op kerstavond door bestuur en vrijwilligers van de vereniging Oud Harlingen en het Centraal Comité 1945 lichtjes geplaatst op de oorlogsgraven op de Algemene Begraafplaats (foto: Bauke S. Posthuma).
Ook werden bij de verschillende oorlogsmonumenten op de Algemene Begraafplaats, zoals bij het Neuengamme monument, het Nederlands Indië monument en het monument op de Joodse Begraafplaats lichtjes neergezet. Tevens zijn er lichtjes geplaatst bij het oorlogsmonument Sint Joris en de draak in het Harmenspark, bij het Zeeliedenmonument op de Waddenpromenade en bij het monument op de Schritsen, ter herinnering aan de slachtoffers, die op 5 november 1941 zijn omgekomen bij het bombardement. Op meer dan 350 plaatsen in Nederland worden op kerstavond lichtjes bij oorlogsgraven geplaatst.
03-12-2020, Eerste hulp bij ons Magazine
In 1986 verscheen ons Magazine voor het eerst. Tientallen nummers later is het bijna ondoenlijk geworden om een bepaald artikel terug te vinden. Anneke Karsten heeft dit nu voor u opgelost! Ze maakte een trefwoordenregister (download) van ruim 1600 termen, zodat u nu op titel, auteur én onderwerp kunt zoeken.
28-11-2020, Afscheid van Anneke Visser
Tijdens een memorabele, digitale Najaarsvergadering is gisteravond afscheid genomen van voorzitter Anneke Visser. Ze leidde de vereniging 10 jaar, maar zat ook daarvóór al 18 jaar in het bestuur. Voor haar onuitputtelijke inzet kreeg ze een bronzen beeldje aangeboden, gemaakt door oud-Harlinger Henk Zielstra.
De thuiskijkers werden al vóór achten getrakteerd op beelden van het oude Harlingen. Het huishoudelijke deel van de vergadering werd vlot afgehandeld. Namens de kascommissie verklaarde René Attema het beheer van de financiën van de vereniging weer dik in orde. Vervolgens gaf Lilian Fopma een deskundig kijkje achter de schermen bij de restauratie van klassieke perronoverkappingen. Het was ooit vakwerk om deze fraaie constructies te maken, en nu vraagt het opnieuw ambachtelijke kennis en ervaring om alles in oude glorie te herstellen.
Hans Otten, bewoner van het oude politiebureau, trad voorjaar 2017 toe tot het bestuur van Oud Harlingen en een jaar later ook tot het bestuur van de Stichting Bescherming Historisch Harlingen. De eerste functie legt hij nu neer. Anneke Visser bedankte hem voor zijn inzet voor de vereniging en bood een gravure aan die een mooi plekje op het Noordijs zal krijgen. Daarna was ze zelf aan de beurt. Penningmeester Fred Attema memoreerde de activiteiten waar Anneke zich voor heeft ingezet: van het Magazine tot de jaarlijkse instuif in Trebol, van het boekje 'Harlingers bij-naam' tot commentaar bij filmvertoningen, van presentaties tot stadswandelingen, van de reeks Harlingen Mien Stadsje tot ledenwerfacties - de lijst is eindeloos. Dankzij haar gezonde nieuwsgierigheid voor de stad en zijn inwoners is Anneke ook een gewilde vraagbaak voor mensen die op zoek zijn naar gegevens over Harlinger gebeurtenissen, oude foto's of voorouders. Namens het bestuur bood Fred haar een brons aan, dat Anneke bij een 'venster op de stad' verbeeldt. Bovendien mag ze zich voortaan, welverdiend, erelid van de vereniging noemen.
In haar afsluitende woordje benoemde Anneke nog het Struikelstenenproject, als een van de meest bijzondere en indrukwekkende projecten die ze mee mocht organiseren. Ze blijft beschikbaar om vragen van derden te beantwoorden en blijft voorlopig ook nog actief als redactielid van het jaarlijkse Magazine.
27-11-2020, Najaarsvergadering via Livestream
Zit u er straks klaar voor? Onze najaarsvergadering kunt u vanuit uw luie stoel volgen via de volgende link: http://www.omroeprsh.nl/locatie-live/ U kunt inloggen vanaf 19.45 uur. Wij wensen u veel plezier bij de najaarsvergadering "Anders dan Anders" en hopen u volgend jaar weer live te zien!
23-11-2020, Van Holwerd via Tzum terug naar Harlingen!
Oud-stadgenoot Douwe Jorna uit Tzum kreeg telefoon van een Holwerder collega, dat die een gevelsteen met de naam Jorna in de tuin had liggen. Had Jorna belangstelling voor de steen? Dat had Douwe zeker! Maar hij ontdekte al snel dat de Jorna op de steen geen familie was. Dus? Dan bel je Oud Harlingen!
Na het telefoontje, half oktober, dook Oud Harlingen in de archieven van de Harlinger Courant. We ontdekten dat pastoor Theodorus Petrus Jorna (1793-1872) veel voor de stad heeft betekend. Met name voor het Sint Annagesticht, de RK bewaarschool, de RK jongensschool en het RK arm- en weeshuis. Hij heeft ook gezorgd dat de eerste zusters Franciscanessen in 1855 naar Harlingen kwamen. Er was veel armoede in de stad, dus volop werk.
Pastoor Jorna kwam uit Wommels en is in 1819 tot priester gewijd. In 1822 werd hij pastoor in Harlingen. In 1853 werd hij deken van het dekenaat Leeuwarden. In 1867 werd een nieuwe zijvleugel van het Sint Annagesticht in gebruik genomen. Hoogstwaarschijnlijk heeft de gevelsteen in een van de gevels van dat gebouw gezeten.
Oud Harlingen is veel dank verschuldigd aan De Bouwvereniging, die toestemming gaf om de steen na waarschijnlijk meer dan 100 jaar terug te plaatsen in de Romastraat. Ook dank aan Jorritsma Bouw voor het terugplaatsen. Wiebren van Zandbergen heeft ook deze gevelsteen weer prachtig gerestaureerd. Bekijk het verschil eens, de oude steen is bijna onherkenbaar!
Bronnen: Harlinger Courant, jaargang 1867 en Magazine nr. 18 van de vereniging Oud Harlingen
16-11-2020, Gevelsteen fa. Smeding terug op historische grond
De eerste steen van de vroegere Stoomvetsmelterij Smeding is teruggeplaatst in de zijgevel van Weverstraat 10. Oud Harlingen dankt Henk Smeding Jzn., die de gevelsteen schonk en liet restaureren.
Dank ook aan De Bouwvereniging voor de prettige samenwerking en voor het plaatsen door Jorritsma Bouw. Wiebren van Zandbergen was ook nu weer de restaurateur.
Vanaf 1915 werd in dit gedeelte van de stad door de gebroeders Hendrik en Empie (Egbert) Smeding gehandeld in (spijs)vetten. De handel nam toe en de verwerkingsmogelijkheden bleken niet meer toereikend te zijn. Besloten werd een nieuwe vetsmelterij met ketelhuis, koelruimte en opslagcapaciteit te bouwen. De eerste steen werd op 10 april 1924 gelegd door Jogchem en Hendrik Smeding, zonen van Hendrik Smeding sr. en Hendrik Smeding zoon van Empie Smeding. De aannemer was de firma Posthuma & Tigchelaar. De steen werd geplaatst in de muur van de expeditieruimte, waar nu de huizen in de Weverstraat staan. Dit deel van de wijk Almenum was tot begin jaren '80 van de vorige eeuw het bedrijventerrein van de firma H. Smeding, het kantoor zat op het Franekereind 30.
11-11-2020, Vragen over zoutwinning? Stel ze!
Vragen van kijkers/luisteraars zijn de rode draad voor het programma dat Omroep RSH dinsdagavond 24 november verzorgt over de zoutwinning door Frisia. Hebt u zorgen, vragen, opmerkingen? Geef ze dan door via info@pilotharlingen.nl Het programma is via de radio te volgen en ook live via www.omroeprsh.nl
09-11-2020, Wie kan ons helpen?
Er is weer een 'eerste steen' teruggevonden, 150 jaar oud! Oud Harlingen wil de steen graag restaureren en op de oorspronkelijke plek terugplaatsen. Daarbij vragen we uw hulp. Klik op het pijltje rechtsboven voor verdere informatie.
Met enige regelmaat komt er een gevelsteen of iets dergelijks boven water. Tientallen jaren heeft die soms in een schuur gelegen, op een zolder of juist in een kelder. En op een goede dag gaat dan de telefoon bij Oud Harlingen: 'Kunnen jullie er iets mee?'
In dit geval gaat het om een steen uit het Sint Annacomplex tussen Hofstraat en Tiepelplein. Het opschrift luidt: 'Eerste Steen / Van het / S. Anna Gesticht / Gelegd door den Heer / T P Jorna / 21 juli 1867'.
De vraag is: waar heeft deze steen precies gezeten? Zeer waarschijnlijk moeten we het zoeken in het roodomlijnde gebied op de foto.
Weet u iets, neem dan snel contact op via info@oud-harlingen.nl of spreek een van onze bestuursleden aan.
06-11-2020, Gevelsteen in Sint Annahof
Eeuwenlang sierde deze gevelsteen een grote hof van Riemer Jurjens Wijngaarden, tussen de Kerkpoortstraat en de dwinger (Zuiderbolwerk). De steen is nu gerestaureerd en in het Sint Annahof geplaatst.
Tot de wijk Almenum begin jaren '80 werd vernieuwd, zat de steen in de tuinmuur van Bloemisterij de Vries aan de Kerkpoortstraat. De leeuw zat precies boven de ingang: een dubbele deur met fraaie gietijzeren roosters.
Rechtsboven op de steen is het jaartal 1658 te lezen, en onder het dier de letters R.I.W. Die initialen staan voor Riemer Jurjens Wijngaarden, een 'medevroedschap en hopman colonel' die op deze plek in de stad rond 1660 al een 'hof' had. Her en der in de binnenstad had hij andere bezittingen, zoals op de Heiligeweg en in de Hofstraat.
Wiebren van Zandbergen heeft de steen prachtig gerestaureerd. Onderstaand is die transformatie te zien.


02-11-2020, Verrassing van Rabo ClubSupport
Onze penningmeester Fred Attema vond afgelopen week 's ochtends dit bord in zijn tuin geplant. Verrassend! Oud Harlingen krijgt dankzij de actie van de Rabobank € 784,69 op de rekening bijgeschreven. Iedereen die op ons stemde: hartelijk bedankt en graag tot 27 november, op de digitale snelweg!
In totaal hebben er in heel Friesland 1380 clubs meegedaan aan Rabo ClubSupport. Met dit bedrag zit Oud Harlingen in de top 20 van alle verenigingen in 'onze' regio Leeuwarden-Noordwest Friesland. Een prachtig resultaat! Het geld wordt aangewend om in deze tijden van corona een digitale Najaarsvergadering te organiseren. Daar komt namelijk het nodige bij kijken, bij een vereniging waarbij normaal gesproken honderden leden zich in de plaatselijke schouwburg verzamelden!
De complete uitslag is vanaf vandaag te vinden op https://www.rabo-clubsupport.nl/
31-10-2020, Het nieuwe Magazine is er!
Bij de leden van Oud Harlingen viel het al in de bus: het jaarlijkse Magazine, boordevol verhalen uit de Harlinger stadsgeschiedenis. Over de getalenteerde gezusters Eva en Branca van Dantzig bijvoorbeeld, het sigarenmagazijn van Frans Nagel op het 'pleintje bij de klok' en nog veel, veel meer. Veel leesplezier!
28-10-2020, 'Duizelingwekkend project' over de finish
Na 8 jaar stug volharden is een archiefproject over 18.079 Harlinger afkondigingen voltooid. Dat riepen twee steunpilaren van de Werkgroep Archiefonderzoek, Jeanine Otten en Stefan Elsinga, woensdag om op de stoep van het stadhuis. Zestien vrijwilligers worstelden zich in 8 jaar tijd door de berg oude papieren.
De werkgroepleden die de klus klaarden zijn Anneke Karsten, Auke Bootsma, Betty Vellinga, Ernst en Lena Rolffs of Roelofs, Freddy van der Meer, Joop Claus, wijlen Koos Vermeulen, Jan van Wilsum, Klaske Krottje, Piet Frölich, Renee Langhout en Rita Wiersma. Samen investeerden zij heel wat mensjaren in het transcriberen van de soms eeuwenoude proclamaties.
“Dit is voor de stad, maar ook voor heel veel inwoners geweldig leuk nieuws”, zegt voorzitter Anneke Visser van Oud Harlingen, “ook al heb je zelf helemaal niets met oude documenten of archieven. Uit deze achttienduizend oude documenten zijn namelijk honderdduizenden gegevens over de geschiedenis van onze stad opgeduikeld. Wie in de binnenstad woont kan nu allerlei gegevens vinden over zijn huis. Wie er tweehonderd jaar geleden woonde bijvoorbeeld, of wat het huis toen kostte. En misschien had het ooit wel een naam?” Ook veel mensen die bezig zijn met hun familiegeschiedenis gaan plezier hebben van het resultaat.
Alle gevonden gegevens over Harlinger huizen, familierelaties, beroepen, straatnamen, steegnamen en huisnamen is per huis te vinden op www.kleinekerkstraat.nl, onder ‘Zoek je huis’.
23-10-2020, Nieuw boek: Een rondje om de Wester
Tot 1898 stond in het Havenkwartier de Westerkerk, op het terrein van het oude Blokhuis. Teunard van der Linden, predikant van de Protestantse gemeente Harlingen-Midlum, schreef een boek over het godshuis: van de bouw en de bloei tot het verval en de uiteindelijke sloop ervan.
Net zoals de kerk destijds middels priesters en predikanten, schoolmeesters, kosters, organisten en kerkmeesters verbonden was met de stad rondom, zo verhaalt ook het boek over de handelsplaats en nijverheidsstad waar de kerk onderdeel van was.
Het boek is voor € 12,50 te koop bij Pippel Houten Speelgoed (Prinsenstraat 1, Harlingen) en in de webwinkel van Oud Harlingen (prijs is dan exclusief verzending).