Om schade door zoutwinning aan onze stad te voorkomen richtte onze vereniging in 2017 de 'Stichting Bescherming Historisch Harlingen' op. Dankzij de stichting zijn er recent zeer geavanceerde metingen verricht, zowel boven- als ondergronds.

Woensdag zal drs. Peter van der Gaag het ontwerp van 'zijn' Harlinger meetnet toelichten, en de werking van de geavanceerde 'tiltmeters'. Maar ook bóvengronds is gemeten. Aeroscan bracht met straatcamera's en drones de bebouwing in de huidige situatie in beeld, om eventuele latere scheefstand of scheuren te kunnen bewijzen. Woensdag wordt hier uitleg over gegeven en zijn ook resultaten te zien.

De avond is van 20.00-21.45 uur en is gratis toegankelijk.

Oud Harlingen ziet nogal wat hobbels bij het verknopen van de Groenlandsvaarder met het stadhuis en de bovenverdieping van de HEMA. Daarom ondersteunen we het voorstel van het College meer tijd te nemen voor nader onderzoek. Wat burgemeester en wethouders betreft wordt die tijd in de eerste plaats benut om een verdieping van de beoogde organisatieontwikkeling.  Oud Harlingen wil het daar niet bij laten.

Wat ons betreft zou het komende halfjaar met verschillende erfgoedpartijen zoals Hûs & Hiem, de Rijksbouwmeester en Oud Harlingen zelf, zeker óók alvast naar de erfgoedaspecten gekeken moeten worden. Immers: de wens het ambtelijk apparaat onder één dak te brengen vraagt ruimtelijke ingrepen, die afgewogen moeten worden tegen de effecten daarvan op de monumentale binnenstad. Kleven daar teveel bezwaren aan, dan kan ook naar een locatie búiten de binnenstad worden gekeken.

Ook de beoogde verduurzaming en circulariteit van de verbouw in een monumentale stedeljke omgeving is wat ons betreft nader onderzoek waard. In hoeverre is zo'n voorbeeldproject haalbaar? Klik hier om de beknopte inspreekreactie te lezen.

Op de foto staat naast een jongedame de Maastrichtse François Breekpot, die van 1930-1932 leerling was aan de Zeevaartschool in Harlingen. De jonge vrouw zou daarom een Harlingse kunnen zijn: misschien wel de Kitty, over wie de verliefde François een jaar later in zijn dagboek schrijft tijdens zijn vaartocht met de ‘Kota Baroe’ naar Nederlands Indië. Uit zijn dagboek weten we ook dat Kitty wekelijks gaat tennissen en dus van betere stand moet zijn.

Mevrouw Riky van der Zee-Willekes (95) denkt in de jongedame op de foto Kitty van Riet te herkennen. Die werd geboren als 'Catharina', op 19 april 1909. "Zoals ik ze in mijn gedachten voor me krijg, is dat Kitty van Riet. ‘t was ‘n donker slank typetje." Uit oude kranten weten we dat Kitty in haar latere leven tenniste bij de Noordwijkerhoutse tennisvereniging 'De Boekhorst'. Best mogelijk dus dat ze in Harlingen lid was van tennisclub Ready (sinds 1923). 

François vond echter een nieuwe liefde: hij ging terug naar Maastricht en trouwde daar de dochter van de burgemeester. Kitty van Riet trouwde in 1947 met Frans Johan Nieuwenhuis en vertrok daarna naar Curaçao. Nieuwenhuis was later kapitein op Shell-tankers.

Om 100% zeker te zijn dat Kitty van Riet inderdaad de jongedame op de foto is, zoekt Oud Harlingen momenteel nog naar een andere foto van haar uit de jaren '30. Misschien komt die nog naar boven uit de archieven van tennisclub Ready?

Voor de geschiedschrijving: Kitty's broer A.J.H. van Riet (roepnaam Ab, 1910) trouwde in 1942 met Agatha Roorda (1922) . Samen bestierden ze het Friesch Hotel in Den Haag. Daar werd een kookboek gebruikt dat vader A.C.W. van Riet kocht, toen hij in 1905 het Heerenlogement overnam. In dit kookboek staat nog een instructietekstje gericht aan Kitty.

 

"Als vereniging willen we vanzelfsprekend graag een levendig stadscentrum", stelt Wiegerina van der Meer van de werkgroep Bouwzaken van de vereniging. "Daarom kijken we graag actief mee naar wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Daarbij gaat de zorg en aandacht van onze kant natuurlijk allereerst uit naar het monumentale karakter van de stad."

In Harlingen ontstond afgelopen maand deining toen de gemeenteraad onder meer schetsen kreeg voorgelegd van het stadhuis, dat via een glazen kubus aan de Groenlandsvaarder was verbonden. Omdat de status van die tekeningen niet helemaal helder was vroeg Oud Harlingen de gemeenteraad pas op de plaats te maken wat betreft de planontwikkeling. Te elfder ure werd het onderwerp toen van de raadsagenda afgehaald.

"Laat duidelijk zijn dat we als vereniging een brede kijk hebben", stelt het bestuur. "Harlingen is een stad in ontwikkeling, dus de kunst is het verleden een goede plek in de toekomst te geven. Aan de Noorderhaven staan prachtige panden, die deze eeuw zijn opgetrokken en niettemin naadloos passen in de historische bebouwing. Kijk, dan voeg je kwaliteit tóe aan de stad. We kunnen bekijken of er wat betreft de ambtelijke huisvesting soortgelijke mogelijkheden zijn. Is de conclusie dat dat kan, dan gaat Harlingen er opnieuw op vooruit. En kan het niet, dan ontstaat een nieuwe situatie en zal bekeken moeten worden hoe een 'Huis van de gemeente' dán vorm kan krijgen."

Oud Harlingen zegt de ombouw van panden in de binnenstad ten behoeve van kamerbewoning (in dit geval vooral bedoeld voor arbeidsmigranten) een zorgelijke ontwikkeling te vinden. "Veel arbeidsmigranten hebben kortlopende contracten. Daardoor versterken zij het sociaal weefsel van de stad in het algemeen niet. Ze hebben hier bijvoorbeeld geen kinderen op school en leveren vaak geen bijdrage aan het plaatselijke verenigingsleven", stelt de vereniging.

Omdat veel arbeidsmigranten niet bij de gemeente staan ingeschreven beschikken ze ook niet over een vuilcontainer of een pasje voor de ondergrondse containers. Dat leidt tot losse zakken vuilnis op straat, wat resulteert in overlast. "En het doet de aanblik van de stad natuurlijk geen goed", zegt Oud Harlingen.

"Onze grootste zorg is echter het verhoogde risico op branden in de binnenstad. Risicovolle woonsituaties leidden in het recente verleden al meerdere malen tot brand. Dat liep met een sisser af, maar we zijn zeer bezorgd over de schade die een nieuwe brand in onze historische stad zou kunnen aanrichten." De vereniging dringt er bij het College op aan snel beleid op dit punt te ontwikkelen en tipt het stadsbestuur dat de Vereniging Nederlandse Gemeenten al volop initiatieven rond dit thema neemt. Totdat Harlingen een voldragen beleid op dit punt heeft, moet de gemeente volgens Oud Harlingen terughoudend zijn met het toestaan van dit soort huisvestingsplannen.

De Tweede Wereldoorlog heeft in heel het land zijn sporen achtergelaten en wordt nog steeds met veel belangstelling  herinnerd. Maar wat speelde zich eigenlijk af in Harlingen? Welke plekken in en rondom Harlingen herinneren ons nog aan dat verleden? En wat kunnen we hiervan leren? Dat zie je terug in ‘Harlingen herinnert’.

Onderdeel van het project zijn korte films waarin onder andere de thema’s bezetting, de Jodenvervolging, verzet, collaboratie en bevrijding worden behandeld. Het bijzondere is dat hierbij het verhaal van de regio wordt benadrukt. Daarom kan iedereen, die nog informatie/verhalen heeft die voor het project relevant kunnen zijn, contact opnemen via info@oud-harlingen.nl

Bij elke video worden lesmaterialen beschikbaar gesteld om leerlingen inzicht te geven in deze tijdsperiode, dit te laten analyseren en hierop te laten reflecteren vanuit hun eigen positie. De doelgroep bestaat uit leerlingen van groep 7 en 8. De gemeente Harlingen stelt alle materiaal beschikbaar aan de basisscholen in de regio. Begin maart ontvangen ze inloggegevens waarmee ze gratis toegang krijgen tot zowel de films als het lesmateriaal.

Elk jaar ontvangt Oud Harlingen allerlei vragen over de geschiedenis van Harlingen, want dat is een onuitputtelijke bron van verhalen. Ditmaal wordt opsporing verzocht van ‘Kitty’. Kwam ze werkelijk uit Harlingen en wat is er van haar geworden?

Eerst terug in de tijd. In 1930 schrijft een Limburgse knaap zich in bij de Zeevaartschool in Harlingen: François Breekpot uit Maastricht. Trekt de zee? Wil hij weg van huis? Of is hij overgehaald door Joseph Rosier, die in Maastricht in de Alexander Battalaan woont, op steenworp afstand van het adres van François? Joseph schrijft zich namelijk óók in bij de Zeevaartschool en de jongens delen tijdens hun studie ook hun verblijfsadres in Harlingen: Ambachtsschoolstraat 8. In een Harlinger adresboek uit 1928 staan op dit adres twee namen geregistreerd: bouwkundig opzichter J. Kuipers en timmerman J.L. van der Meer. Mogelijk zijn Frans en Joseph bij hen of bij latere bewoners ‘in de kost’, zoals het toen ging.

Na zijn opleiding brengt Frans’ derde reis hem met de ‘Kota Baroe’ naar Nederlands Indië. Uit zijn dagboek weten we dat het avontuurlijke zeemansleven hem flink tegenvalt. Er is weinig saamhorigheid aan boord, hij wordt als leerling-stuurman afgesnauwd door de officieren en hij mist Kitty, op wie hij tot over zijn oren verliefd is en van wie we verder enkel weten dat ze elke week gaat tennissen. Een jaar later, in 1933, is het gedaan met varen en kennelijk ook met Kitty. François keert namelijk terug naar Maastricht, trouwt daar de dochter van de burgemeester en eindigt zijn loopbaan als burgemeester van Weert in 1978.

Op de foto uit 1932, uit zijn ‘Harlinger tijd’ dus, staat Frans met een vrouw die wij niet kennen. Is dit de bewuste Kitty? Komt zij uit Harlingen en bij welke ouwe seunen zit zij dan in het familiealbum geplakt? Is ze misschien familie van de timmerman of van de bouwopzichter? Tips zijn van harte welkom via info@oud-harlingen.nl

In 'Delpher' vind je meer dan 120 miljoen pagina's met gedigitaliseerde teksten uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften. Met een paar drukken op de knop vind je informatie uit voorbije jaren over welk onderwerp je maar wilt. Dat gaat de komende jaren ongelooflijk veel leuke wetenswaardigheden over de geschiedenis van Harlingen opleveren.

Oud Harlingen startte in 2013 met pogingen om de krant digitaal doorzoekbaar te maken. Maar dat bleek voor ons als vereniging onbetaalbaar. Gelukkig kon 'de Harlinger' uiteindelijk worden ingebracht bij het project 'Metamorfoze' van de Rijksoverheid. In dat kader waren al miljoenen pagina's van landelijke tijdschriften en kranten gedigitaliseerd en het lukte om ook regionale en plaatselijke kranten op de lijst te krijgen.

Dankzij uitgeverij Flevodruk, het stadsarchief en Tresoar is een zo compleet mogelijke serie jaargangen bijeengebracht. Die reeks is de afgelopen jaren bladzij voor bladzij ingescand. En nu, nu kan iedereen die dat wil daar heerlijk in grasduinen. Verenigingen kunnen hun geschiedenis gaan uitpluizen, families kunnen op zoek naar vermeldingen van rouw of trouw, geschiedschrijvers kunnen in recordtijd wetenswaardigheden verzamelen.

De digitalisering via Metamorfoze betreft echter nog enkel de krant tot en met 1960. Hopelijk volgen de decennia daarna ook snel. Delpher is te vinden via https://www.delpher.nl/thema/nieuw

Volgens Oud Harlingen is het raadsvoorstel onvoldragen, omdat erfgoedaspecten niet zijn meegewogen. De plannen behelzen het verknopen van het stadhuis aan de Groenlandsvaarder en de bovenverdieping van de HEMA. Dat zou via luchtbruggen kunnen gebeuren, én door de Raadhuisstraat om te toveren tot een atrium dat de gebouwen fysiek verbindt. Dat laatste zou praktisch gezien ook de afsluiting van de straat betekenen.

Het College vraagt de gemeenteraad niet akkoord te gaan met een voorliggend ontwerp, maar wel de keuze voor het centrum als plek voor de huisvesting definitief te maken. Dat impliceert volgens Oud Harlingen dat vervolgens fysieke verbindingen onontkoombaar worden, terwijl naar de erfgoedaspecten daarvan nog niet is gekeken. Het raadsvoorstel beperkt zich tot ruimtelijke, functionele en financiële aspecten. In een monumentenstad als Harlingen mag echter een even volwaardige afweging verwacht worden van bouwplannen in een historische context, vindt Oud Harlingen, en vandaar de oproep.

In de kantine van RSG Simon Vestdijk werd op afstand het eerste exemplaar uitgereikt aan Fred Attema, de penningmeester van Oud Harlingen. Niet alleen de financiën rond de totstandkoming regelt hij uitstekend maar ook de contacten met Flevodruk enz.

Het kleine gezelschap kon verder genieten van mooie verhalen van enkele schrijvers van artikelen uit het magazine. Hessel Posthuma over de familie Posthuma, Alle Wielenga over de Reddingboot Twenthe en Cor Bolman over de familie Bolman. Het magazine staat weer vol mooie artikelen en is te koop in de Harlinger boekhandels! Aan het einde van de avond werden sprekers, fotograaf Joachim de Ruijter, Henry Drost en de redactie bedankt voor hun grote inzet.

Een heel jaar lang zijn Anneke Visser, Hinke de Jong, Geert Noorman en Theo Althuis druk met het samenstellen van dit prachtige magazine. Waarvoor ook op deze plaats hulde!

De avond werd muzikaal opgevrolijkt door Gerrie Dijkstra-Tigchelaar op de accordeon.

Foto's: Henry Drost

De redactie van het magazine van Oud Harlingen was meteen bereid om het boek samen te stellen. Eind december 2020 werd gestart met het bespreken van de onderwerpen voor 16 hoofdstukken. Daarna moest er per hoofdstuk gezocht worden naar totaal 216 foto's voor de stickers. Ook moesten er nog eens 48 extra sfeerfoto's worden gezocht, waarvan drie per hoofdstuk voorgedrukt worden. Een groot voordeel was dat gebruik kon worden gemaakt van de ansichtkaarten- en fotocollectie van Jaap van der Veen en Anneke F. Visser.

Er is door de redactie hard gewerkt, artikelen geschreven, foto's uitgezocht en onderschriften geschreven. Het boek behandelt o.a. de historie van Harlingen, de molens, stormen, zwembaden, nieuwe wijken, havens, verdweneen gebouwen en objecten en beelden in Harlingen. Natuurlijk is er ook aandacht voor de dorpen Midlum, Wijnaldum en de Koningsbuurt.

Op 23 april a.s. vindt u een voucher bij de Harlinger Courant. Bij de opening van de vernieuwde supermarkt op 28 april a.s. start de actie. Tegen inlevering van de voucher kunt u het boek gratis ophalen en bij elke € 10,-- aan boodschappen ontvangt de klant 4 historische stickers. De actie duurt tot 7 juli.

Op de foto: de redactie van het magazine Oud Harlingen is tijdens een ongedwongen bijeenkomst door Olaf Hermus bedankt en in de bloemetjes gezet (foto: Ubbo Posthuma)

De vijf oude films geven een verrassend inkijkje in de historie van het Harlinger ziekenhuis. De filmblikken kwamen tevoorschijn bij het opruimen van een kamer waar meer oud archiefmateriaal aanwezig was. De oudste film dateert uit 1961 en bevat beelden van de verhuizing van het Algemeen Protestants Ziekenhuis (op het Bolwerk) naar het toen splinternieuwe Oranjeoord in de Wilhelminastraat (de latere politieschool). Het is bijzonder om te zien dat de verhuizing plaatsvond met hulp van het leger. Patiënten worden op de brancard in een zg. ‘drietonner’ gehesen, nadat ze eerst naar beneden zijn getakeld in een handbediende lift of door vier stoere militairen per brancard langs het trappenhuis zijn verplaatst.

Het gebouw aan de Wilhelminastraat heeft maar 13 jaar als ziekenhuis gediend. Het nieuwe Oranjeoord aan de Achlumerdijk werd in 1974 geopend. Er zijn films van de bouw, maar ook de openingshandeling door Koningin Juliana is vastgelegd door filmmaker Hein van den Oever. Er zijn ook mooie opnamen uit de lucht van het Harlingen van begin jaren ’70. Daarnaast zijn er twee films van personeelsavonden in Oranjeoord gedigitaliseerd. Medewerkers verzorgen een vrolijke toneel/cabaretuitvoering. Helaas zijn enkele films zonder geluid; maar voor sommigen zal het een feest van herkenning zijn.

‘Heel bijzonder dat dit beeldmateriaal nu openbaar beschikbaar is,’ zegt Chris Huizenga, vice-voorzitter van de Vereniging Oud-Harlingen. ‘Het geeft een mooi beeld van dit stukje geschiedenis van de stad.’ Het MCL heeft naast de films, het papieren archiefmateriaal van historisch belang zoals notulenboeken van de Harlinger ziekenhuizen overgedragen aan het Gemeentearchief Harlingen.

Kijken? Dat kan via deze links:

·         Fries Film en Audio Archief: https://www.archieven.nl/nl/ zoeken?mivast=0&mizig=47& miadt=158&milang=nl&misort= last_mod%7Cdesc&miview=ldt& mizk_alle=Streekziekenhuis% 20Oranjeoord%2C%20Harlingen

·         Playlist YouTube: https://www.youtube.com/ playlist?list= PLgFCErPdrLn6VIc7VG0tM5o9R8tnl 6HyZ

Foto: filmstill van de verhuizing van het Algemeen Protestants Ziekenhuis in Harlingen naar het nieuwe Oranjeoord aan de Wilhelminastraat, 1961.

Afgelopen dinsdag waren voor dit doel Rebecca Boer en Eline Duineveld in Harlingen. Zij volgen in Leeuwarden de opleiding tot tweedegraads docent geschiedenis. Namens de werkgroep Struikelstenen van Oud Harlingen nam Anneke Visser het duo op sleeptouw langs een aantal herdenkingsstenen, naar de plek van de voormalige synagoge in de Raamstraat en naar de Joodse begraafplaats.

“In Sobibor zijn 34.313 Nederlandse Joden vermoord”, vertelt Rebecca Boer. “Stichting Sobibor kent hun namen en gaf sommige slachtoffers al een gezicht door een verhaaltje over hun leven en werken te publiceren op de website van de stichting (https://www.sobibor.org/verhalen/). Hun verzoek aan NHL/Stenden is geweest méér van zulke verhalen te verzamelen. Via Minne Schiphof van de gemeente Harlingen belandden we bij Oud Harlingen en de Stadsgidsen, en zodoende lopen we nu hier.” Overigens is Harlingen niet de enige Friese plaats van waaruit inwoners naar dit vernietigingskamp werden gedeporteerd, vertelt Eline Duineveld: “Onder de slachtoffers waren bijvoorbeeld ook Joodse inwoners van Sneek, Gorredijk, Wolvega en Drachten.”

Wie geïnteresseerd is in het onderwerp kan in de webshop van Oud Harlingen het boekje 'Over Ieske van Nico van Pietsje van Sakkie en al die anderen' aanschaffen: verhalen over de opkomst en ondergang van de Joodse gemeenschap in Harlingen, en herinneringen aan de Joodse families die er niet meer zijn. Ook het kloeke boek 'De bevrijding van Harlingen' is nog te koop, met veel, deels nog niet eerder gepubliceerde foto’s én de historie van het Centraal Comité 1945, voortkomend uit de bezettingsgeschiedenis.

Op de foto Eline Duineveld (links) en Rebecca Boer bij de Struikelstenen voor de familie Polak in de William Boothstraat (foto Joachim de Ruijter).

Ook werden bij de verschillende oorlogsmonumenten op de Algemene Begraafplaats, zoals bij het Neuengamme monument, het Nederlands Indië monument en het monument op de Joodse Begraafplaats lichtjes neergezet. Tevens zijn er lichtjes geplaatst bij het oorlogsmonument Sint Joris en de draak in het Harmenspark, bij het Zeeliedenmonument op de Waddenpromenade en bij het monument op de Schritsen, ter herinnering aan de slachtoffers, die op 5 november 1941 zijn omgekomen bij het bombardement. Op meer dan 350 plaatsen in Nederland worden op kerstavond lichtjes bij oorlogsgraven geplaatst.

  

De thuiskijkers werden al vóór achten getrakteerd op beelden van het oude Harlingen. Het huishoudelijke deel van de vergadering werd vlot afgehandeld. Namens de kascommissie verklaarde René Attema het beheer van de financiën van de vereniging weer dik in orde. Vervolgens gaf Lilian Fopma een deskundig kijkje achter de schermen bij de restauratie van klassieke perronoverkappingen. Het was ooit vakwerk om deze fraaie constructies te maken, en nu vraagt het opnieuw ambachtelijke kennis en ervaring om alles in oude glorie te herstellen.

Hans Otten, bewoner van het oude politiebureau, trad voorjaar 2017 toe tot het bestuur van Oud Harlingen en een jaar later ook tot het bestuur van de Stichting Bescherming Historisch Harlingen. De eerste functie legt hij nu neer. Anneke Visser bedankte hem voor zijn inzet voor de vereniging en bood een gravure aan die een mooi plekje op het Noordijs zal krijgen. Daarna was ze zelf aan de beurt. Penningmeester Fred Attema memoreerde de activiteiten waar Anneke zich voor heeft ingezet: van het Magazine tot de jaarlijkse instuif in Trebol, van het boekje 'Harlingers bij-naam' tot commentaar bij filmvertoningen, van presentaties tot stadswandelingen, van de reeks Harlingen Mien Stadsje tot ledenwerfacties - de lijst is eindeloos. Dankzij haar gezonde nieuwsgierigheid voor de stad en zijn inwoners is Anneke ook een gewilde vraagbaak voor mensen die op zoek zijn naar gegevens over Harlinger gebeurtenissen, oude foto's of voorouders. Namens het bestuur bood Fred haar een brons aan, dat Anneke bij een 'venster op de stad' verbeeldt. Bovendien mag ze zich voortaan, welverdiend,  erelid van de vereniging noemen.

In haar afsluitende woordje benoemde Anneke nog het Struikelstenenproject, als een van de meest bijzondere en indrukwekkende projecten die ze mee mocht organiseren. Ze blijft beschikbaar om vragen van derden te beantwoorden en blijft voorlopig ook nog actief als redactielid van het jaarlijkse Magazine. 

Na het telefoontje, half oktober, dook Oud Harlingen in de archieven van de Harlinger Courant. We ontdekten dat pastoor Theodorus Petrus Jorna (1793-1872) veel voor de stad heeft betekend. Met name voor het Sint Annagesticht, de RK bewaarschool, de RK jongensschool en het RK arm- en weeshuis. Hij heeft ook gezorgd dat de eerste zusters Franciscanessen in 1855 naar Harlingen kwamen. Er was veel armoede in de stad, dus volop werk.

Pastoor Jorna kwam uit Wommels en is in 1819 tot priester gewijd. In 1822 werd hij pastoor in Harlingen. In 1853 werd hij deken van het dekenaat Leeuwarden. In 1867 werd een nieuwe zijvleugel van het Sint Annagesticht in gebruik genomen. Hoogstwaarschijnlijk heeft de gevelsteen in een van de gevels van dat gebouw gezeten.

Oud Harlingen is veel dank verschuldigd aan De Bouwvereniging, die toestemming gaf om de steen na waarschijnlijk meer dan 100 jaar terug te plaatsen in de Romastraat. Ook dank aan Jorritsma Bouw voor het terugplaatsen. Wiebren van Zandbergen heeft ook deze gevelsteen weer prachtig gerestaureerd. Bekijk het verschil eens, de oude steen is bijna onherkenbaar!

Bronnen: Harlinger Courant, jaargang 1867 en Magazine nr. 18 van de vereniging Oud Harlingen

Dank ook aan De Bouwvereniging voor de prettige samenwerking en voor het plaatsen door Jorritsma Bouw. Wiebren van Zandbergen was ook nu weer de restaurateur.

Vanaf 1915 werd in dit gedeelte van de stad door de gebroeders Hendrik en Empie (Egbert) Smeding gehandeld in (spijs)vetten. De handel nam toe en de verwerkingsmogelijkheden bleken niet meer toereikend te zijn. Besloten werd een nieuwe vetsmelterij met ketelhuis, koelruimte en opslagcapaciteit te bouwen. De eerste steen werd op 10 april 1924 gelegd door Jogchem en Hendrik Smeding, zonen van Hendrik Smeding sr. en Hendrik Smeding zoon van Empie Smeding. De aannemer was de firma Posthuma & Tigchelaar. De steen werd geplaatst in de muur van de expeditieruimte, waar nu de huizen in de Weverstraat staan. Dit deel van de wijk Almenum was tot begin jaren '80 van de vorige eeuw het bedrijventerrein van de firma H. Smeding, het kantoor zat op het Franekereind 30.

Met enige regelmaat komt er een gevelsteen of iets dergelijks boven water. Tientallen jaren heeft die soms in een schuur gelegen, op een zolder of juist in een kelder. En op een goede dag gaat dan de telefoon bij Oud Harlingen: 'Kunnen jullie er iets mee?'

In dit geval gaat het om een steen uit het Sint Annacomplex tussen Hofstraat en Tiepelplein. Het opschrift luidt: 'Eerste Steen / Van het / S. Anna Gesticht / Gelegd door den Heer / T P Jorna / 21 juli 1867'.
De vraag is: waar heeft deze steen precies gezeten? Zeer waarschijnlijk moeten we het zoeken in het roodomlijnde gebied op de foto.

Weet u iets, neem dan snel contact op via info@oud-harlingen.nl of spreek een van onze bestuursleden aan.

Tot de wijk Almenum begin jaren '80 werd vernieuwd, zat de steen in de tuinmuur van Bloemisterij de Vries aan de Kerkpoortstraat. De leeuw zat precies boven de ingang: een dubbele deur met fraaie gietijzeren roosters.

Rechtsboven op de steen is het jaartal 1658 te lezen, en onder het dier de letters R.I.W. Die initialen staan voor Riemer Jurjens Wijngaarden, een 'medevroedschap en hopman colonel' die op deze plek in de stad rond 1660 al een 'hof' had. Her en der in de binnenstad had hij andere bezittingen, zoals op de Heiligeweg en in de Hofstraat.

Wiebren van Zandbergen heeft de steen prachtig gerestaureerd. Onderstaand is die transformatie te zien. 

In totaal hebben er in heel Friesland 1380 clubs meegedaan aan Rabo ClubSupport. Met dit bedrag zit Oud Harlingen in de top 20 van alle verenigingen in 'onze' regio Leeuwarden-Noordwest Friesland. Een prachtig resultaat! Het geld wordt aangewend om in deze tijden van corona een digitale Najaarsvergadering te organiseren. Daar komt namelijk het nodige bij kijken, bij een vereniging waarbij normaal gesproken honderden leden zich in de plaatselijke schouwburg verzamelden!

De complete uitslag is vanaf vandaag te vinden op https://www.rabo-clubsupport.nl/

De werkgroepleden die de klus klaarden zijn Anneke Karsten, Auke Bootsma, Betty Vellinga, Ernst en Lena Rolffs of Roelofs, Freddy van der Meer, Joop Claus, wijlen Koos Vermeulen, Jan van Wilsum, Klaske Krottje, Piet Frölich, Renee Langhout en Rita Wiersma. Samen investeerden zij heel wat mensjaren in het transcriberen van de soms eeuwenoude proclamaties.

“Dit is voor de stad, maar ook voor heel veel inwoners geweldig leuk nieuws”, zegt voorzitter Anneke Visser van Oud Harlingen, “ook al heb je zelf helemaal niets met oude documenten of archieven. Uit deze achttienduizend oude documenten zijn namelijk honderdduizenden gegevens over de geschiedenis van onze stad opgeduikeld. Wie in de binnenstad woont kan nu allerlei gegevens vinden over zijn huis. Wie er tweehonderd jaar geleden woonde bijvoorbeeld, of wat het huis toen kostte. En misschien had het ooit wel een naam?” Ook veel mensen die bezig zijn met hun familiegeschiedenis gaan plezier hebben van het resultaat.

Alle gevonden gegevens over Harlinger huizen, familierelaties, beroepen, straatnamen, steegnamen en huisnamen is per huis te vinden op www.kleinekerkstraat.nl, onder ‘Zoek je huis’.

Net zoals de kerk destijds middels priesters en predikanten, schoolmeesters, kosters, organisten en kerkmeesters verbonden was met de stad rondom, zo verhaalt ook het boek over de handelsplaats en nijverheidsstad waar de kerk onderdeel van was. 

Het boek is voor € 12,50 te koop bij Pippel Houten Speelgoed (Prinsenstraat 1, Harlingen) en in de webwinkel van Oud Harlingen (prijs is dan exclusief verzending).

Zij vertellen over de zorgen die ze hebben over de toekomst van de monumentale stad en hoe zij deze willen beschermen tegen mogelijke negatieve gevolgen van de delfstofwinning.

Het item wordt herhaald op dinsdagavond 24 november. Tussen 19 en 20 uur zijn dan 5 verschillende podcasts te horen. Van 20-21 uur volgt daarna een live uitzending van Omroep RSH in co-productie met Pilot Harlingen, met vragen van luisteraars, pittige interviewsen achtergrondinformatie. De thema-uitzending wordt gepresenteerd door Simone Scheffer en Doede van de Hoek.

Omroep RSH is te beluisteren via de ether op 106.2 Mhz, via de kabel (Ziggo) op 104.1 Mhz en ook via www.omroeprsh.nl

 

Het boek verhaalt bloemrijk over de bouw, bloei en neergang van de Westerkerk die na de vrede van Münster in het oude militaire Blokhuis werd ingericht. In de verhalen rond de kerk komen onder andere Caspar de Robles, Graaf van Aremberg, Viglius van Aytta en Willem van Oranje voorbij. En passant doet de schrijver ook onthullingen over de ondergrondse kerker onder de kerk. De geschiedenis van de Westerkerk raakt aan de Tachtigjarige Oorlog, Gouden Eeuw, Franse tijd en ontwikkelingen in de 19e eeuw - een baken in de tijd dus! 

Ook de Grote Kerk krijgt - als moeder- en zusterkerk - aandacht in dit boek, net als het ruim twee eeuwen dominante stadscalvinisme. In de zijlijn daarvan speelt zich het verhaal van de Harlinger schuilkerken af.

Het unieke verhaal van de Westerkerk maakt duidelijk dat de Harlingers van weleer niets menselijks vreemd was en dat de stad, naast handelsplaats en nijverheidsstad, óók een plek was van priesters en predikanten, schoolmeesters, kosters, organisten en kerkmeesters. 

Het 100 pagina’s tellend boekwerk is te koop voor € 12,50. 

Via Oud Harlingen en via een oproep in de Harlinger Courant is geprobeerd te achterhalen voor welk doel de clichés ooit zijn gemaakt, en of ze destijds wel daadwerkelijk zijn gebruikt. Tot nu toe is dat echter een raadsel gebleven, net als de naam van de tekenaar. Maandelange speurtochten via archieven, boekenkasten, uitgeverijen en andere historische verenigingen brachten nog geen uitkomst.

Hoe dan ook: de afbeeldingen zijn nu (opnieuw?) aan het papier toevertrouwd. Het boekje is voor belangstellenden, zolang de voorraad strekt, a € 5,95 exclusief verzendkosten hier te bestellen.

Wie zaterdag op pad ging las, hoorde en zag de meest uiteenlopende wetenswaardigheden. Bij de roomse kerk bijvoorbeeld waarom het daar zo eigenaardig rook, en in de Dokstraat wat de Schotse stoomrederij George Gibson te maken heeft met de dokterspraktijk op de Willemskade. Zo kon je ook te weten komen hoe de Prinsensteeg aan zijn naam is gekomen en waarom Nieuwstraat 6 zo'n uniek pand is (De overbuurvrouw wist het niet. 'Dat huuske? Wat i'daar met dan?').

Het waren zaterdag vooral bezoekers van buiten de stadsgrenzen, die in Harlingen op ontdekking gingen. Maar eigen inwoners kunnen alle dagen nog met hun smartphone op pad, want de bordjes blijven hangen bij de muurschilderingen, Struikelstenen, in stegen en bij maritiem erfgoed.

Open Monumentendag wordt georganiseerd door de gemeente Harlingen, in samenwerking met de Tourist Info, de Stadsgidsen en de vereniging Oud Harlingen. Op de foto: Stadsgidsen Willem Visser (links) en Dirk Hoekstra.

"Als vereniging weten wij natuurlijk veel over de stad", vertelt voorzitter Anneke Visser. "En de waterscouts weten veel van speurtochten. Werk samen en je krijgt een leuke stadsspeurtocht voor jong en oud!"
Desgevraagd laat de Tourist Info weten dat er al 'stapels' Citytrips de deur zijn uitgegaan. Wie meedoet en de juiste oplossing van de puzzel inlevert kan bovendien nog een ijstaart winnen ook. Dus wie nog op pad wil, met kinderen of kleinkinderen: gauw doen!

Oud Harlingen ziet verschillende aspecten aan het stegenstelsel:
• verkeerstechnisch: ze bekorten voor inwoners en toeristen de afstand tussen parallel gelegen straten;
• historisch: ze vormen al eeuwenlang de karakteristieke in- en uitgang van vele kleinere woningen in de tuinen achter de herenhuizen in de grotere straten – vandaar een naam als ‘Duizenddeurensteeg’. In hun naamgeving zijn allerlei facetten uit de geschiedenis van de stad verankerd. Denk aan stegen vernoemd naar bewoners of herbergen, die er gevestigd waren (Dirk Lieuwessteeg, Jekelsteeg, Ooievaarsteeg etc.) of aan beroepen, zoals de Leerlooiersteeg;
• toeristisch: ze bieden mooie doorkijkjes en zicht op zowel prachtige achtergevels als op muren waaraan de (bouw)geschiedenis valt af te lezen.  
• veiligheid: ook voor brandweer en ambulance zijn toegankelijke stegen van belang.

De gemeente ziet de waarde van het stegenstelsel en ontwikkelde daar ooit - toen huidig wethouder Harry Boon nog de man van Gemeentewerken was - al beleid voor. Op basis daarvan wil Oud Harlingen graag verder bouwen. In augustus volgt een nieuw gesprek.

In het kader van stamboomonderzoek was Jaap Kemper op zoek naar een voorouder die aan de Harlinger Voorstraat zou hebben gewoond. "Maar het was niet duidelijk om welk huis het precies ging. Dat moest ik dus uitzoeken. Gelukkig is er in Harlingen al heel veel archiefonderzoek gedaan. Ik had op het laatst zoveel informatie verzameld dat ik het zonde vond om er verder niets mee te doen. Daarom heb ik een beeld geschetst van alle woningen tussen de Duizenddeurensteeg (naast Lanen 23; nu afgesloten) en de Wortelhaven (nu de Simon Stijlstraat)."

In 60 boordevolle pagina's wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de bewoningsgeschiedenis van de huizen aan de Voorstraat 30-60 in Harlingen tussen 1600 en 1700. Het geeft daarnaast de stamboom tussen 1600 en 1700 van een aantal van de families die er toen woonden. Van alle huizen zijn de verkoopproclamaties bijeen gezocht en de transcripties weergegeven. Het boek geeft ook een analyse van de ontwikkeling van de huizenprijzen in deze periode.

De bewoningsgeschiedenis wordt huis voor huis beschreven. De rijkste Harlinger kooplieden woonden in de 17e eeuw aan de Voorstraat. Het waren zeehandelaren, bijvoorbeeld op de Oostzee, maar ook fabrikanten zoals tegelbakkers en zoutzieders. Sommige kooplieden waren eigenaar van meerdere panden, en verhuurden hun panden aan andere welgestelde inwoners. De huurders waren bijvoorbeeld werkzaam in het stadsbestuur. Later kwamen er ook kleine ambachtslieden te wonen zoals een slager en een korfmaker. Veel bewoners waren doopsgezind.

Dit boek geeft u:
- de bewoningsgeschiedenis van Voorstraat 30-60 tussen 1600 en 1700
- een analyse van dit gebied op de stadsplattegronden van Laurentius, Blaeu en Schotanus
- de stamboom van de families Suringar, Van der Sluys, Coninx, Feitema en Braam 1600-1700
- een overzicht van de rijke Harlingers in 1578
- een analyse van de huizenprijzen van 1640-1700
- een korte weergave van de doopsgezinde stromingen in Harlingen

Van de uitgave zijn weer exemplaren beschikbaar à € 20,- inclusief verzendkosten. Het is te bestellen via https://www.boekenbestellen.nl/boek/de-gouden-eeuw-van-harlingen

Rechtsboven op de steen is het jaartal 1658 te lezen, en onder het dier de letters R.I.W. Die initialen staan voor Riemer Jurjens Wijngaarden, een 'medevroedschap en hopman colonel' die op deze plek in de stad rond 1660 al een 'hof' had.

Nadat de steen jarenlang 'onder water' was, dook hij recent weer op. Wiebren van Zandbergen is deze week gestart met de restauratie van de gevelsteen. Zo mogelijk zal die herplaatst worden nabij de oorspronkelijke plaats.

Harlingers komen en gaan, maar sommigen blijven door hun persoonlijkheid beter dan anderen hangen in het collectieve geheugen van de stad. Dat is ook het geval met opkoper Bouwe Smits. Bouwe kwam overal, en iedereen kwam bij Bouwe.  Netjes in het pak zat hij in zijn stoel bij het raam, met zijn hoedje op tussen de bergen tweedehands spullen, met een sigaar onder handbereik en met een vriendelijk woord voor elke klant.

Door tientallen jaren van hard werken groeide zijn zaak uit tot een begrip in Harlingen, maar ondertussen kende zijn leven ook diepe dalen. Allereerst zal het uiteenvallen van zijn gezin hem hebben aangegrepen, en daarna sloeg het overlijden van zijn zakenpartner en beoogd opvolger Gerrit Paul Zielstra een diepe wond. Naar de buitenwereld bleef Bouwe Smits echter een belangstellend en vriendelijk mens, die kleur en fleur in de stad bracht.

Chris Elsinga is voor deze koninklijke onderscheiding voorgedragen door het bestuur van de Stichting Scoutingfonds Langton Matravers, ondersteund door de vereniging Oud Harlingen, de Stichting iNZet, de Stichting Bescherming Historisch Harlingen en de werkgroep Struikelstenen.

I.v.m. de huidige coronacrises kan de onderscheiding nu niet worden uitgereikt. Op een later tijdstip dit jaar zal burgemeester Roel Sluiter de versierselen in het bijzijn van familie, vrienden en leden van de diverse besturen uitreiken.

Oorspronkelijk zou het op 16 april worden uitgereikt en dan op de bevrijdingsdag van Harlingen, 17 april, te koop zijn. "Het moet nu de markt in want mensen hebben nu ook gelegenheid om het te lezen en te bekijken. Het is spijtig dat het op deze wijze moet.” zei Hans Burkels, “maar de Corona realiteit staat het niet anders toe. Je krijgt dit boek als oud-voorzitter van het Centraal Comité maar zeker ook omdat je heel wat werk in en voor de gemeenschap hebt gedaan.”

Van der Schaar maakte meer dan 30 jaar deel uit van het Comité en in het boek, dat naast de oorlog en bevrijding in en van Harlingen, ook 75 jaar geschiedenis van het CC’45 bevat, komt dus de heer Van der Schaar ook veelvuldig voor. In het voorwoord schrijft burgemeester Roel Sluiter: ‘Zojuist hebt u voor Harlingen een zeer belangrijk boek opengeslagen.’ En ‘Na 75 jaar noeste arbeid voelt de Harlinger samenleving grote waardering en erkentelijkheid voor alles wat het roemruchte Comité heeft verricht. Wie deel heeft uitgemaakt van het Centraal Comité, maakt voor altijd ook deel uit van de Harlinger geschiedenis.'

“Een onwerkelijke situatie” zei Van der Schaar “ik heb de oorlog ook mee gemaakt en toen wist je wie de vijand was, je zag soldaten, je zag legervoertuigen etc. maar nu: je kent de vijand (Corona) niet, je ziet het niet en toch is het er en moet je afstand bewaren, het maatschappelijk leven is ontwricht, economsich gaat het ook niet goed, bizar allemaal.”

Naslagwerk

Het 224 pagina’s tellende boek is een coproductie van het Centraal Comité en de Vereniging Oud Harlingen. Het eerste deel, is geschreven door Geert Noorman en Jan Norg en bevat erg veel foto materiaal waaronder veel afbeeldingen die nooit eerder zijn vertoond. Het tweede deel, 75 jaar CC, komt voor rekening van Hilde de Jong Bolman met medewerling van Joke Faber van der Heide, Hans Burkels,Willem Visser en Joop van der Heide .De eindredactie, het ontwerp en realisatie is van Henry Drost. Het boek kost € 19,45 en is te koop bij Boekhandel Bruna Voorstraat, boekhandel vd Velde Voorstraat en De Jong Boeken Noorderhaven 4, of bestellen in de webshop van Oud Harlingen www.oud-harlingen.nl . Na de bestelling wordt  bekeken hoe het bezorgd wordt. Een Ouwe Seun die even mocht kijken in het boek zei: “Dit mut elke Harlinger in sien boekekast hewwe” En daar heeft hij, wat mij betreft gelijk in.                                                                        

Tekst: Joop van der Heide
Foto: Henry Drost.

Op de foto: Sjoerd van der Schaar in Midlum vóór zijn woning, met boek en bloemen voor zijn echtgenote. 

Op initiatief van Oud Harlingen houdt de Stichting Bescherming Historisch Harlingen zich sinds 2017 bezig met alles rondom de zoutwinning. Ondertussen zijn er afspraken gemaakt met onder andere Frisia Zout en het Staatstoezicht op de Mijnen. Er komt een meetnet in de binnenstad dat trillingen, bodemdaling en scheefstand meet. Maar wie krijgt de gegevens daarvan te zien en wie controleert ze? En als er onverhoopt schade ontstaat aan je huis, hoe krijg je die dan vergoed?

Op deze avond krijgt u de informatie van verschillende partijen, en is er tijdens een informatiemarkt gelegenheid rechtstreeks vragen te stellen aan Frisia Zout, aan het Ministerie van Economische Zaken (vergunningverlener), aan onafhankelijk geoloog en hydroloog Peter van der Gaag en vele anderen.

De Harlinger Bauke Posthuma speurde 30 jaar naar gegevens van 165 buitenlandse militairen die rond de Tweede Wereldoorlog in Harlingen en omgeving begraven werden. Alle informatie, inclusief veel tot nu toe onbekende gegevens, zijn nu gebundeld in een rijk geïllustreerd boekwerk.

De titel van zijn boek verwijst naar de saluutschoten die als onderdeel van de ceremonie en als militair eerbetoon op de begraafplaatsen werden afgevuurd. Dit gebeurde bij de begrafenis van de buitenlandse militairen die tijdens een militaire actie in 1940-1945 sneuvelden, soms heel ver buiten Harlingen, zoals Duinkerken, en in Harlingen begraven werden.

Naast de buitenlandse militairen gaat het boek over de bomaanvallen op Harlingen, met een uitgebreid verhaal over de bom op de Schritsen 5 november 1941, en die op Franeker (primeur), de Luchtbeschermingsdiensten van Harlingen en Franeker en meer onderwerpen waar niet veel over bekend is.

Het boek is samengesteld als een kroniek van gebeurtenissen die zich tijdens de oorlogsjaren in en rondom Harlingen, maar soms ook ver daarbuiten hebben afgespeeld. Centraal daarin staan de lotgevallen van de uit het buitenland afkomstige militairen die in Harlingen, Franeker, Dongjum, Kimswerd, Wijnaldum, Pietersbierum, Zurich en voor een deel Witmarsum, een graf vonden, een totaal van 165 man. Van dat aantal zijn er vandaag de dag nog 98 graven in Harlingen en omgeving terug te vinden.

Tevens wordt aandacht besteed aan oorlogshandelingen waarbij burgers om het leven kwamen. Voorbeelden van incidenten met minder ernstige gevolgen zijn o.a. de vernielingen door kabelballons, het bombardement op Franeker, pogingen tot brandstichting en noodlandingen van vliegtuigen op het land en in de Waddenzee.

Het eerste exemplaar van het boek wordt aangeboden aan burgemeester van Harlingen de heer R. Sluiter.

Specificaties boek: A4 soft cover, 227 blz, € 20,-. Te koop bij de boekhandels in Harlingen en Franeker, en via de website van Flevodruk te Harlingen (flevomedia.nl).

De boekpresentatie vindt plaats in de Gehoorzaal in het Hannemahuis, Voorstraat 56, 8861 BM Harlingen. Aanvang: 16.00 uur. Gratis toegang. Aanmelden: T 0517-413658 of E museum@harlingen.nl

Op de Algemene Begraafplaats ging het om de 72 geallieerde graven bij het Cross of Sacrifice, het Indiëmonument, de Obelisk Neuengamme en het Joods monument. Bij het beeld van Sint Joris in het Harmenspark zijn eveneens lichtjes geplaatst, ter herdenking van de 159 Harlinger burgers die door de oorlog het leven lieten.

Oorspronkelijk zou restauratieschilder Klaes Posthuma de klus klaren, maar dat lukte niet door het aanhoudende natte weer. Nu de restaurateur en decoratieschilder Harlingen heeft verlaten, neemt Harm Leijenaar het over. 

Voor zover nu bekend luiden de drie opschriften op de steen:
‘Ano 1677 den 27 october is gestorven ... Harmen Sinnes Nauta ... ter admiraliteit ...n... des... oud 69 iaer en hier begraven.’

‘Anno 1682 den 29 januari is in den heere [gerust] de eerbare Baukien Harmens Nauta huisfrou van de heer Gayis van Boelens dr. en secretaris van Won[seradeel oud 25] iaer en leit hier met haer soontie begraven.’

‘Anno 1690 den 11 juny is gestorven de eerbare huisvrou [Hesseltie Doeckes] ... Harmen Sinnes ... der admiraliteit en burgemr deser stede oud 70 1/4 (?) iaer en is hier begraven.’

De herinneringen aan Bouwe Smits zijn samengebracht door Geert Smits, die het eerste exemplaar uitreikte aan kunstenaar Henk Zielstra.

Het boekje omvat 10 hoofdstukken uiteenlopend van 'Bouwe sien ouwelui' tot 'Die dingen binne as goud foor mij!' (over Bouwes ansichtkaartenplafond) en van zijn beoogde opvolger Gerrit Paul Zielstra ('GPZ') tot de befaamde wuifrondjes om ziekenhuis Oranjeoord.

Het boekje kost € 10 (excl. verzendkosten) is te bestellen via de webwinkel op deze website en ook te koop bij Bruna op de Voorstraat.

 

Bij gebrek aan een zaal, nu Trebol is gesloten, biedt de kantine van de RSG onderdak.

Op het programma staan onder meer:
- 'Spaans Harlingen' door Teunard van der Linden
- 'Stadsgenoot om niet te vergeten' door Geert Smits
- Een muzikale impressie door het Harlinger mannenkoor 'The Sound'

Als entreebewijs geldt een schone glazen pot (twee mag ook ;-) voor de Lichtjestocht die Oud Harlingen op 21 december organiseert. 

In de pauze en na afloop zal voor het luttele bedrag van € 10 het nieuwe boekje 'Bouwe Smits, handelaar in van alles' te koop zijn.

Het Magazine biedt weer een groot aantal lezenswaardige artikelen, onder andere over de tragische reis in 1853 van het s/s William and Mary met aan boord Harlinger families; een rondje Harlingen; romantiek aan de Westerzeedijk; de totstandkoming van het Oorlogsmonument in het Harmenspark; de schilder Sjouke Lettinga en de kunstenaar Simon Wynhoutsz Frisius. (foto: Joachim de Ruijter)

SCHONE potjes, zonder etiket, kunt u inleveren bij de achterdeur van Tineke Huitenga op het Schoolplein. Zet ze maar bij de deur, Tineke vindt ze wel :-) Alvast hartelijk dank!!

Van 11.00 tot 16.00 uur zetten meer dan 20 panden hun deuren open. Stap binnen en hoor méér over de geschiedenis van het huis door de eeuwen heen, zijn bewoners of de buurt waarin het staat. In de tuin achter Zoutsloot 36 neemt een verteller u mee in een boeiend verhaal en om 11.15 uur en 13.30 uur start bij het VVV een stadswandeling. Een deskundige stadsgids neemt u op sleeptouw. Alle panden en activiteiten zijn gratis toegankelijk.

In de fototentoonstelling staat ditmaal de stadsschouwburg zelf centraal. Na de zomer sluit Trebol immers voorgoed de deuren. Er zijn foto's te zien van allerlei voorstellingen, feesten en optredens die op deze plek zijn gehouden.

 

Oud-Harlinger Henk Zielstra vereeuwigde in verf of brons een reeks stadstypen, die de straten van Harlingen in de jaren 1950-1980 kleur gaven. Denk aan stadsjournalist Rikus Poes, voddenhandelaar Bouwe Smits, Engele Kletskop en de groenteboeren Jan Banaan en Ate Peu.

De genodigden werden verrast door een toespraak van Japke Blér, in wie sommigen trekjes dachten te herkennen van de voorzitter van Oud Harlingen, Anneke Visser. Oordeelt u zelf. 

 

De gemeente Enkhuizen telt 18.000 inwoners, bezit een historisch centrum en staat bekend als de 'Haringstad' vanwege zijn verleden in de haringvisserij. We hebben kunnen genieten van een stadswandeling onder leiding van de voorzitter van Oud Enkhuizen.

Wie hebben er allemaal wel niet op de planken van Trebol gestaan? De Frisia's, John Lanting met zijn Theater van de Lach, toneelgroep Contact, de Berini's, de lijst is eindeloos. Het Stedelijk gaf er zijn donateursconcerten, turn(st)ers van V&K lieten zien wat ze konden, eind augustus was er het Visserijbal. Er waren bingo-avonden, musicals, Sint Nicolaassprookjes, memorabele jazzconcerten, Harlinger avonden...

Oud Harlingen brengt beeldmateriaal bij elkaar om samen nog één keer te genieten van alles wat Trebol ons heeft gebracht: vertier, plezier, een lach en een traan... Hebt u bruikbaar beeldmateriaal voor deze foto-expositie, neem dan contact met een van de bestuursleden van Oud Harlingen of stuur een mailtje naar info@oud-harlingen.nl

Het boekje bevat luchtfoto's die een periode van 100 jaar omvatten: van 1919 tot 2019. Fotograaf Joachim de Ruijter ging pas geleden speciaal de lucht nog in om ook het Harlingen, Midlum en Wijnaldum van nu gedetailleerd op de gevoelige plaat vast te leggen. "Je zult verbaasd staan als je ziet hoeveel er over 5 jaar alweer is veranderd", voorspelt voorzitter Anneke Visser.

De luchtfoto is een favoriete rubriek van het jaarlijkse Magazine van Oud Harlingen. "Mensen gaan er echt voor zitten", weet Anneke Visser. "Vergrootglas in de hand, en dan met de vinger de straten langs. Je ontdekt zo van alles wat je vanaf de grond al die jaren nooit zo is opgevallen!" Een exemplaar reserveren kan eventueel al via info@oud-harlingen.nl

Voor de oorlog werden door de Joodse ondernemer Levie Pais jeugdkaatspartijen gehouden. Als prijzen stelde hij 'apeneuten' en kokosnootpunten beschikbaar en later was er zelfs een Pais wisselbeker.

Het huidige Lanenkaatsen kan gezien worden als een voortzetting van de kaatspartijen die Levie Pais ooit organiseerde. Bijzonder is dat bij de uitreiking nazaten van de familie Pais aanwezig waren.

Foto linksonder: de familie Levie Pais voor de groentewinkel op de Kleine Bredeplaats 16. Rechtsonder: Simon van Dijk neemt de plaquette in ontvangst.

Op www.hisgis.nl kunnen belangstellenden klikken op een huis of een perceel op digitale historische kaarten. Vervolgens verschijnt dan allerlei informatie in beeld, afkomstig uit oude belastingregisters, volkstellingen, bevolkingsadministraties en het kadaster. "Lange en omslachtige zoektochten behoren tot het verleden", zegt projectleider Hans Mol. "Het vinden van informatie over mensen, maar ook over hun beroep, vermogen, geloof en geboorteplaats is nu veel gemakkelijker."

De Time Machine bevatte al talloze gegevens. Nu informatie over de steden Bolsward, Harlingen, Hindeloopen, IJlst, Stavoren en Workum is toegevoegd, is de database een stuk completer geworden. Het gaat om gegevens uit de periode ca. 1600-1900. De gegevens van Harlingen zijn afkomstig van Stefan Elsinga, die al jaren de historische website kleinekerkstraat.nl onderhoudt. Op die website zijn per huis zelfs nog méér gegevens te vinden.

De Amsterdammers zijn een eind op weg een computer te leren het handschrift van een bepaalde notaris te ontcijferen, zodat dat in de toekomst niet meer handmatig hoeft te gebeuren. Voorlopig kunnen de ouwe seunen echter nog wel even verder met het 'vertalen' van proclamaties van huizenverkopen vanaf 1587 en van boedelinventarissen van overleden personen, want het vervolmaken van het nieuwe computerprogramma gaat nog vele jaren duren.

De werkgroepleden maakten van de gelegenheid gebruik ook oude documenten over Rembrandt te bekijken. De schilder woonde en werkte een belangrijk deel van zijn leven in Amsterdam. Dat heeft zijn sporen nagelaten in het stadsarchief. Teruggevonden zijn onder andere de aangifte van geboorte en overlijden van zijn kinderen, het vererven van een huis aan zijn zoon Titus en processtukken over een ets, die Rembrandt tegen de afspraken in meerdere keren wilde verkopen.

Na ruim een jaar onderhandelen bereikten de partijen overeenstemming over verschillende punten, die zijn vastgelegd in een Samenwerkingsovereenkomst:
- een aanvullend meetnet in de Harlinger binnenstad, met onder meer een extra meetpunt op de zeewering en tiltmeters in en bij twee historische panden
- normen voor bodemdaling en scheefstelling die naar internationale maatstaven aan de (zeer) veilige kant zijn, met de afspraak dat ze op basis van nieuwe inzichten altijd bijgesteld kunnen worden
- openheid en begrijpelijke communicatie

De samenwerkingsovereenkomst wordt ondersteund door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. (foto: Harlinger Courant)

We noemen hier enkele artikelen zoals van juffrouw Mien de Boer, deze was meer dan 25 jaar vroedvrouw in Harlingen, de Ver. tot verschaffing van betere en gezondere Woningen aan de Arbeidersstand te Harlingen, Simon Vestdijk sr. en jr., de Motorclub The Flying Dutchman, het artikel `Ik bin niet fan Zeerobben, ik bin fan Harlingen` over vier voetballers, die in 1959 overstapten van vv Harlingen naar zmvv Zeerobbben, de eerste Harlinger jachthavens, het Waterschapshuis, De Frisia’s en nog meer interessante verhalen.

Het blad is verkrijgbaar bij de Bruna, het Hannemahuis, De Jong Boeken (Noorderhaven) en bij de VVV. Voor wie het magazine elk jaar wil ontvangen: U kunt lid worden van Vereniging Oud Harlingen voor slechts 15,-- euro per jaar. Opgave via www.oud-harlingen.nl Voor dit bedrag wordt u tevens 2 keer per jaar uitgenodigd voor de ledenvergadering met interessante lezingen, foto’s en films.

Het boek wordt gepresenteerd tijdens De Dach fan ut Frysk: een minifestival van 14.00u tot 17.00u in de Martinikerk in Franeker. Spreekstalmeester Asing Walthaus (Leeuwarder Courant) gaat gesprekjes aan met het publiek, er is muziek van Bauke van der Woude & Campbell Forbes, en gaandeweg de middag spreken wethouder Dijkstra van de gemeente Waadhoeke en Lysbeth Jongbloed-Faber van de Fryske Akademy. Tussendoor is er een Stadsfriese kwis en wordt het eerste exemplaar van de Sprookjes fan Grimm in ut Stadsfrys aangeboden aan CdK Arno Brok.

De dag start om 11.00 uur bij de Kleine Sluis met de onthulling van de grafsteen van Harmen Nauta, in 1658 equipagemeester van de Admiraliteit van Friesland. De steen wordt een blijvende herinnering aan de bloeitijd waarin Harlingen de Admiraliteit huisvestte. Wie het bijzondere verhaal van de steen wil horen, is welkom bij de onthulling aanwezig te zijn.

Het eerste exemplaar werd 16 juli door schrijver René Attema overhandigd aan mevrouw Thea Elsinga-van der Zee, wier man begin jaren negentig al begon de geschiedenis rond de Harlinger ontdekkingsreiziger uit te pluizen.
De zaak kwam in 1993 aan het rollen door een brief van twee Russische studenten uit Moskou, die in Nederland inlichtingen over Marten Gerritsz Fries vroegen omdat het toen 350 jaar geleden was dat hij Sachalin ‘ontdekte’. Namens Oud Harlingen startte wijlen Yde Elsinga een onderzoek waaraan in de loop der jaren allerlei mensen hun medewerking hebben gegeven. Zo werden in Jakarta originele documenten opgediept en recentelijk deed een Nederlandse docente, woonachtig op Sachalin, nog onderzoek ter plaatse.

Net als Willem Barentsz en Henry Hudson kreeg Marten Gerritsz de opdracht om een mogelijke noordelijke zeeroute van Europa naar Azië te onderzoeken, in een tijd dat de gebieden ten noorden en oosten van Japan voor de Westerse wereld nog vrijwel onbekend terrein waren. Maar al ontdekte hij van alles, en veroorzaakte zijn expeditie in 1643 onbedoeld zelfs een diplomatieke rel tussen de toenmalige bondgenoten Japan en de Republiek der Nederlanden, zijn tochten in dienst van de VOC zijn grotendeels in de vergetelheid geraakt.

René Attema combineerde bronnenmateriaal, beschrijvingen en een latere uitgave van het scheepsjournaal van Gerritsz’ reis tot een spannend verhaal. Dit unieke historische document, 112 pagina’s en rijk geïllustreerd, kost (exclusief eventuele verzendkosten) € 15,- en is in Harlingen verkrijgbaar bij de bekende verkooppunten. Bestellen kan ook via info@oud-harlingen.nl of schriftelijk via Postbus 80, 8860 AB, in Harlingen.

Tijdens de Gouden Eeuw werd in opdracht van het stadsbestuur de toenmalige stad in kaart gebracht met een minutieus in 3D getekende vogelvluchtkaart. De maker ervan, Jacob Lous, ligt in de Grote Kerk begraven. Zijn prachtige kaart kunt u echter nog steeds bewonderen, in museum Het Hannemahuis.

Anno 2018 stappen bewoners van Harlingen in zijn in 1610 getekende stad, als in een soort Google Street View avant la lettre. Multimediaal muziektheater met zang (koor en solo), muziek, projecties, geluidseffecten en bulderend orgel brengt de historische stad tot leven. De Gouden Eeuw vormt een spiegel voor onze eigen tijd.

Laat u verrassen door ons talent op gebied van muziek, toneel, zang, dans, beeldende vakken, decors en kostuums. Medewerking verlenen gerenommeerde professionele theatermakers, Het Hannemahuis, Vereniging Oud Harlingen, Kindertheater LEF, Cantorij van de Grote Kerk, Orpheon, de Willem Barentszwerf, Kunstenaars sociëteit Zilt en Het Harlinger Volkstoneel.

In Harlingen werd in 1818 door de Maatschappij tot Nut van het Algemeen het initiatief genomen tot de oprichting van een zeevaartschool die stuurlieden moest opleiden. Dat werd het begin van een periode van twee eeuwen zeevaartonderwijs in Harlingen.Het symposium hierover wordt gecombineerd met een reünie.

De Maritieme Academie in Harlingen floreert als nooit tevoren. Een heel verschil met de opleiding zoals die in 1818 begon: toen werd het onderwijs in de wintermaanden bij de directeur aan huis gegeven. Verschillende sprekers belichten de ontwikkelingen door de eeuwen heen.

Uitgangspunt van de stichting is dat het boren naar zout in de Waddenzee door kan gaan. In de winningsvergunning wil de Stichting echter, naast het economisch perspectief, aanvullende voorwaarden opgenomen zien die alle onzekerheid op het gebied van zowel fysieke, emotionele, bedrijfs- en imagoschade van bewoners, bedrijven en bezoekers wegnemen. Dit sluit aan bij hetgeen minister Wiebes zelf verwoordde bij het aankondigen van de stopzetting van de gaswinning in Groningen: “Veiligheid boven financiële en economische belangen.” Het verzoek aan minister Wiebes vindt u bij de downloads op deze website, bij Zoutwinning.

Inmiddels heeft de stichting het Staatstoezicht op de Mijnen gevraagd de minister positief over de aanpassing van de winningsvergunning te adviseren.

Als in 2013 kaartte Oud Harlingen de wens voor meer ondergrondse containers aan in het halfjaarlijkse overleg met de wethouder. 'Het straatbeeld in de binnenstad zou er flink op vooruitgaan wanneer de huidige vuilcontainers zouden worden vervangen door ondergrondse. VOH zou daarom graag zien dat niet alleen op de Noorder- en Zuiderhaven ondergrondse containers komen, maar in een veel groter gebied in de binnenstad.'
Nu is het dan zo ver dat de plannen zijn uitgewerkt. Bedoeling is alle 34 containers nog in 2018 te plaatsen, grotendeels vanaf september.

De Stichting sprak onder meer met een onderzoeker van Deltares, die betrokken was bij de berekening van schade aan gebouwen door de zoutwinning bij Wijnaldum. 'Hij reisde destijds onder andere naar Den Haag, om met het Staatstoezicht op de Mijnen over de snelheid van de bodemdaling te praten. Tegenover onze stichting noemde hij dat nu 'een puur theoretische exercitie': eigenlijk wisten zowel de onderzoekers als het Staatstoezicht wel dat ze de daling helemaal niet goed konden voorspellen. En dat bleek ook, want alle berekeningen werden in de praktijk gelogenstraft. Na 8 jaar moest de winning al worden stilgelegd, terwijl die 40 jaar zou duren.'

Volgens Chris Elsinga zijn onderzoekers nu voorzichtiger in hun uitspraken. 'Kijk naar de inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen, of naar de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die zeggen steeds duidelijker: 'Bij activiteiten in de ondergrond zijn de onzekerheden groot.' In de Waddenzee geldt dat des te meer, omdat het een heel dynamisch gebied is. Als je bedenkt dat er helemaal nog geen ervaring is met zoutwinning onder zee, is het verrassend dat TNO over de zoutwinning bij Harlingen zo'n exact cijfer durft te geven.'

Omdat in Harlingen nog geen schade is, biedt de zoutwinning de kans te laten zien dat de overheid heeft geleerd van de fouten die bij de gaswinning zijn gemaakt. Te lang is daar vertrouwd op rapporten en voorspellingen die op aannames zijn gebaseerd. Te lang heeft het geduurd voor de schade is erkend en wordt hersteld.

De overheid zou een positief signaal naar de samenleving afgeven door bij de Harlinger zoutwinning niet af te wachten, maar nu van tevoren de zaken vast goed te regelen. Voorzitter Jarig Langhout van de SBHH heeft daar ook vertrouwen in. 'Wij putten vertrouwen uit de realistische en doortastende opstelling van minister Wiebes inzake de schade in het Noord-Nederlandse aardbevingsgebied. En het Staatstoezicht op de Mijnen stelt zich sinds kort ook anders op dan voorheen. De inspecteur-generaal gaf in Nieuwsuur ronduit toe, dat het Staatstoezicht 'verbazend weinig' zeker weet over de effecten van delfstofwinning.'

De SBHH heeft minister Wiebes gevraagd nadere voorwaarden aan de winningsvergunning van Frisia te verbinden, om de zoutwinning in te bedden in maatregelen die de inwoners van Harlingen vooraf duidelijkheid en veiligheid bieden, bijvoorbeeld wat betreft eventuele schade aan hun panden. 'Daarmee zou de zoutwinning bij Harlingen een landelijk voorbeeldproject worden', stelt Jarig Langhout. 'Wij denken dat de tijd er rijp voor is.'

Voorzitter Anneke Visser ontvangt de gemeentelijke draagspeld voor al haar verdiensten ten bate van de Harlinger gemeenschap! Wij noemen: Comité Visserijdagen, Avondvierdaagse, Stadsgidsen, Radio Stad Harlingen en natuurlijk onze Vereniging Oud Harlingen.
Al vele jaren zet zij zich belangeloos in voor Harlingen. Deze gemeentelijke onderscheiding is dan ook meer dan verdiend!

Zaterdag jl. hield de ver. Oud Harlingen haar jaarlijkse Winterborrel, voor bestuur en alle vrijwilligers, in Stadsschouwburg Trebol. De oud Harlinger en beeldend kunstenaar Jaap Broersma reikte het eerste exemplaar van zijn boek 'Broersma treft Harlingen” uit aan een actieve en enthousiaste vrijwilliger van de vereniging.
Jeanine Otten, de beheerder van het gemeentearchief en een ware ambassadeur voor archief en onze stad, was de gelukkige. Het boekje is een uitgave van de ver. Oud Harlingen en is verkrijgbaar via de penningmeester van Oud Harlingen en ook te koop bij het Hannemahuis. Prijs € 10,00 excl. € 3,20 portokosten.

Beeldend kunstenaar Jaap Broersma gaat dinsdagavond 12 december a.s. om 20.00 uur, op zoek naar het DNA van Harlingen. Hij neemt u mee op zijn zoektocht naar het heden en verleden van Harlingen en de Harlingers. Plaats: Gehoorzaal in het Hannemahuis, zijingang Sint Christoffelsteeg. Toegang: € 5,- per persoon, inclusief koffie/thee. Zaal open om 19.45 uur.

Bent u nog geen lid? Ook dán bent u welkom, om eens de sfeer te proeven en interessante verhalen over de stad te horen. Kom naar Trebol als introducee (er zijn vast genoeg leden van de vereniging in uw kennissenkring), of anders op eigen gelegenheid. Welkom!

Het geld komt ten goede aan het 4-jarige project "Het verleden laten lezen". Maar liefst 76 grafstenen op veld AA (op het talud) van de Algemene Begraafplaats worden weer in ere hersteld. Reeds een aantal stenen zijn weer opgefrist en opnieuw beletterd.

Het blijkt een fragment te zijn van een reclame van de weduwe Th. Kroon, die in de Bildtstraat haar nering had. Wat zou er verder toch nog voor leuks en interessants op Harlinger zolders verborgen liggen...?

Week na week werken de vrijwilligers zich door eeuwenoude papieren heen, om de inhoud ervan leesbaar en voor iedereen toegankelijk op internet te plaatsen. Het gaat daarbij om het eigendom van huizen in de Harlinger binnenstad, en om inventarissen van die huizen. Om de zinnen te verzetten wordt zo nu een uitstapje gehouden en ditmaal viel de keus eens op Franeker. Veel werkgroepleden hadden het Martenahuis nog niet eerder bezocht. Het pand zelf, met de vaste collectie en de permanente expositie over het bijzondere leven van Anna Maria van Schurman zijn een aanrader, was de algemene mening!

Samen met het Centraal Comité 1945 startte Oud Harlingen eind 2011 een actie om in de stad 45 herdenkingsstenen te plaatsen voor de Joodse inwoners die in de oorlog zijn weggevoerd en vermoord. Binnen 6 weken was de financiering van alle 45 stenen rond. De Duitse kunstenaar Günter Demnig plaatste ze, met medewerking van de gemeente Harlingen, in augustus 2012.

Rond die dag was een tentoonstelling georganiseerd in het Hannemahuis, en ook verscheen er een boekje waarin alle 45 Harlingers werden geportretteerd. De eerste oplage van 400 exemplaren was binnen vier weken uitverkocht, waarna nog een kleinere tweede druk werd gemaakt. Nu de vraag aanhoudt is besloten tot een derde druk. De werkgroep Struikelstenen, die het project destijds organiseerde, geeft op aanvraag nog regelmatig lezingen om andere Friese steden en dorpen op weg te helpen eenzelfde project te realiseren. 'Het is goed dat we blijven vertellen over de gebeurtenissen toen. En het is mooi dat zoveel oude en nieuwe Harlingers nieuwsgierig blijven naar de verhalen achter onze weggevoerde stadgenoten.'

In de zoutwinningsgebieden bij Kiel-Windeweer, Zuidlaarderveen, Oud-Annerveen, Borgercompagnie en Wijnaldum is al schade aan huizen en kerken. Harlingen vreest ook getroffen te worden wanneer Frisia Zout in 2019 voor de havenmond gaat boren. 'Als schade niet te voorkomen is, dan moet die in elk geval vergoed worden', vindt Oud Harlingen, 'maar je ziet dat dat in die andere plaatsen niet of nauwelijks gebeurt. Burgers blijven met hun kapotte huizen zitten.'

Om die reden verzochten de organisaties formateur Gerrit Zalm en de onderhandelaars van CDA, VVD, D66 en CU deze week de bewijslast bij schade bij de mijnbouwbedrijven neer te leggen, en niet bij de burgers wier huizen zijn beschadigd. Oud Harlingen vindt dat principe niet meer dan rechtvaardig: 'Wie breekt, betaalt'. De formatietafel is gevraagd deze 'omkering van bewijslast' in de komende kabinetsperiode wettelijk vast te leggen.

Volgens Oud Harlingen weten mijnbouwbedrijven heel goed dat delfstofwinning effecten heeft. 'Toch ontkende de NAM decennialang elk verband tussen gaswinning en schade. Pas in 2013 gaven ze toe al 20 jaar te weten dat er wel degelijk een relatie is. In 2015 zijn ze dat serieus gaan onderzoeken. Zo lang willen wij in Harlingen niet wachten, wij willen het vóóraf geregeld zien.'

Onder het genot van een kopje koffie kunnen er uiteraard weer volop herinneringen worden opgehaald en wellicht zal men ook oude vrienden en bekenden in Trebol ontmoeten.

De fototentoonstelling wordt ook dit jaar weer verzorgd door Jaap van der Veen. Hij heeft diverse thema's samengesteld die ongetwijfeld vele herinneringen doen oproepen. Naast foto’s van de stad en haar inwoners heeft Jaap ook een item gewijd aan Harlinger tweelingen.
Wie de foto's wil nabestellen, kan dat meteen tijdens de Instuif regelen. Een team zit klaar om alle bestellingen te noteren, die in de weken na de Visserijdagen worden gebracht c.q. verzonden.

Naast de stilstaande beelden brengt Cor Balt van het Filmfonds bewegende beelden uit het verleden tot leven. Hij vertoont onder andere films uit de collectie van het Filmfonds van de vereniging Oud Harlingen, beelden die door enkele leden van Oud Harlingen van commentaar worden voorzien.

De stichting i.o. heeft als doel schade door zoutwinning aan de Harlinger binnenstad te voorkomen. Mocht die ondanks alles tóch ontstaan, dan mogen huiseigenaren daar in geen geval mee blijven zitten. Om de huidige situatie van de ondergrond vóór de zoutboringen in beeld te brengen zal in samenwerking met Frisia Zout een nulmeting worden uitgevoerd. Om de bodembewegingen daarna te monitoren is een stelsel van tiltmeters het meest geschikt. Die registreert nameliijk het meest compleet zowel de bodembewegingen als de ontstane schade, zodat het verband daartussen het beste kan worden aangetoond.

Als ouwe seun zou u de Jekelsteeg moeten kennen. Maar wist u dat die zijn naam dankt aan Adrianus Jekel? Of dat Jan Woudmans honderden jaren geleden al in de huidige Woudemansteeg woonde? Deze en andere wetenswaardigheden zijn sinds kort te vinden op www.discoverharlingen.nl Toeristen kunnen de site vinden door in de stegen een QR-code te scannen of hun mobiel - indien geschikt - bij een contactpunt te houden zodat de gezochte informatie automatisch op hun schermpje verschijnt.

Met het initiatief wil de gemeente Harlingen de stegen als karakteristiek onderdeel van de Harlinger binnenstad figuurlijk in de schijnwerpers zetten. Oud Harlingen is blij met het initiatief. De vereniging bepleitte eerder bij de gemeente extra aandacht voor de stegen van de stad en het nieuwe project is daar een uitvloeisel van.

Maandag 17 juli 'overviel' voorzitter Anneke Visser van Oud Harlingen Jeanine Otten van het Gemeentearchief tijdens een High Tea. Ze roemde de altijd enthousiaste inzet van Jeanine en bracht als waardering een fraaie plant mee.

Op 18 juli werd daarom een informatieavond gehouden voor een groep huiseigenaren en organisaties zoals vereniging Hendrick de Keijser. De tientallen aanwezigen toonden zich bezorgd over de risico’s die de delfstofwinning voor de stad zou kunnen opleveren. Een verslag van de avond vindt u hier.

Vanuit diezelfde zorg omarmde de gemeenteraad 12 juli al een motie om het college te vragen in 2018 ‘expert meetings’ te gaan organiseren. “Dat is mooi”, zegt voorzitter Anneke Visser van Oud Harlingen, “want de monumentale Harlinger binnenstad is van onschatbare waarde. Je moet er niet aan denken dat daar schade aan zou ontstaan. Oud Harlingen heeft zich sinds 2014 in het zoutwinningsdossier verdiept. Op basis daarvan zetten we vraagtekens bij de voorspelling van Frisia dat de bodemdalingsschotel bij Harlingen exact bij de zeedijk zal ophouden en perfect rond zal zijn.”

Afgevaardigden uit Ethiopië, Kenia, Vietnam, de Filippijnen en Soedan bogen zich over de manier waarop maatschappelijke partijen met een zaak als de zoutwinning omgaan. De cursisten bezochten onder andere Frisia Zout BV, de gemeente Harlingen en de Waddenvereniging. Oud Harlingen lichtte de deelnemers in over de onzekerheid die er binnen de vereniging leeft met betrekking tot de verwachte bodemdaling en schade die daardoor mogelijk aan panden in de binnenstad gaat ontstaan.

Het bestuur wil allereerst de werkgroepleden Tineke Huitenga, Fred Attema, Marga Funk, Klaske Drost, Andrea de Haan en Renee Langhout bedanken voor de maandenlange voorbereidingen en hun belangeloze inzet, maar ook de vele andere betrokkenen voor hun spontane medewerking. Als het aan het publiek ligt, komt er beslist een volgende editie!

Dank aan:
- Wallys, Albert Heijn, Copini, Bakkerij Overzet, Jumbo Olaf Hermes, in4more, Flevodruk, Mitra, Intertoys, Blokker, Beng, Veltman Verlichting en de Hema.
- Zeeslag, het Stedelijk, de gebroeders Van der Plaats, de Spitsters en Combo Vissers voor hun muzikale bijdragen.
- Verder aan de dames Roosma en Loois (vuurspuwsters), vertelster Sietske Ypenga, Cor Balt (film), Joop van der Heide (kerstman) en Carma van der Zee & Chris Huizenga-Leegstra (sketch).
- Ook dank aan de volgende pandeigenaren: het Hannemahuis, het Stadslogement, Hotel Bar Harlingen en de families Faber, Otten, Rodenburg, De Jong en Piet Paulusma.
- Verder werkten mee: de gemeente Harlingen, Teatse Vogelaar, Lieuwe Veltman, het Stadsgidsenteam, de familie Burkels, Doet Velthuis, Minne Huizinga-Leegstra, Daniëlle Bruinenberg en buurvrouw, de familie Van Twist, Jan en Tiny Koning, Anneke Visser, Wiegerina van der Meer, de samensteller van de muzieknummers Bas, de scouts van Sint Michiel & Lioba en de waterscouts van Caspar di Robles, de EHBO’ers, Tessa en Dajo en de zoons van Andrea.

De afgelopen 4 weken ondersteunden al bijna 2000 personen via Facebook de wens om de misthoorn weer terug op zijn plek op de Zuiderpier te zetten. De initiatiefnemers van de actie benaderden Oud Harlingen met de vraag de actie publiekelijk te ondersteunen, omdat het geluid "deel uitmaakt van het Harlinger DNA". In de laatstgehouden bestuursvergadering is besloten positief op de vraag te reageren.

Voorzitter Anneke Visser diepte uit haar archief een foto op van iemand die ongetwijfeld ook supporter van de actie zou zijn geweest: Ynse Nielsen. Hij was bediener van de handmisthoorn, droogde zeewier voor peluwen (matrassen) en was tevens ijscoventer: torentjes voor 1 cent! De foto van hem en zijn vrouw Grietje Nielsen-de Jong is genomen in augustus 1954, voor hun huis in de Weeshuisstraat 4, ter gelegenheid van hun 60-jarig huwelijksfeest.

De ochtend startte in de tuinzaal van Hubertus. Daar was nog een tweede nieuwtje: Tresoar heeft de Harlinger boedelinventarissen inmiddels gedigitaliseerd. Daarmee willen Oud Harlingen en het Gemeentearchief aan de slag, zodat we te weten komen welke inventaris op enig moment in een huis aanwezig was.

De wandeling ging langs 't Gouden Stoepke en Galerie Acanthus. Het eerste adres is een uniek pandje, stampvol geschiedenis. Er valt een boek over te schrijven en Harlingen mag z'n handen dichtknijpen zo'n juweeltje binnen de stadsgrenzen te hebben.

Bij de galerie ging het over pigmenten, stinzen en staten, levensecht houten aardewerk en Friese klokken. Al ken je Harlingen nog zo goed, er is altijd weer iets nieuws te zien en te horen!

De Rinnertspijp verbindt de Grote Bredeplaats met de Noorderhaven. De Rinnertspijp werd rond 1900 in de volksmond al Klein Londen en White Chapel genoemd. Het straatje in de havenbuurt had toen waarschijnlijk niet zo'n goede naam. De wekelijkse lijndiensten vanuit Engeland naar Harlingen, soms wel drie keer per week, betekende ook dat de bemanningsleden hier vaak enkele dagen verbleven. Zij deden hier hun inkopen, hadden contact met de Harlingers en hadden hier ook hun vertier.

Het verhaal gaat dat in de Rinnertspijp vrouwen woonden die vaak bemanningsleden op bezoek kregen om iets bij te verdienen... Wellicht dat het 'Stuvers hoerke' hier ook heeft gewoond. Wat nu pakhuisjes zijn in de Rinnertspijp waren toen nog kleine woninkjes. Het pand Rinnertspijp 2A werd enkele jaren geleden door brand verwoest.
De huidige eigenaar Johannes van der Veen heeft het pand prachtig gerstaureerd en verbouwd. Afgelopen week is de naam Klein Londen en White Chapel, wat herinnnert aan deze buurt, in sierlijke letters op het pand aangebracht. Dit is, in opdracht van de eigenaar, geschilderd door decoratie-schilder Klaes Posthuma. Zo is er weer een stukje historie in het stadsbeeld van Harlingen teruggebracht. De ver. Oud Harlingen heeft dit mede mogelijk gemaakt met een subsidie uit het 'Klein maar Fijn' fonds.

“ACHTER DE VOORDEUR”

Op vrijdag 13 mei a.s. om 14.00 uur bij de Leeuwenbrug op de Noorderhaven te Harlingen.
Aan de noordzijde van de Zuiderhaven en de Noorderhaven staan fotopanelen opgesteld. Ieder fotopaneel laat de voordeur en enkele interieur details zien van een Harlinger pand. Op initiatief van de Vereniging Oud Harlingen heeft een groep vrijwilligers de taak op zich genomen om deze fototentoonstelling tot stand te brengen.

De Vereniging Oud Harlingen zet zich in voor het behoud van het monumentale karakter van Harlingen. Met tientallen actieve vrijwilligers en gesteund door 1500 leden werken we er aan ‘ôns stadsje’ behouden de toekomst in te loodsen.
Een plattegrond van de plaats van de desbetreffende huizen is te verkrijgen bij het VVV en Museum het Hannemahuis.

Op de panelen zullen namelijk foto's van voordeuren van Harlinger huizen te zien zijn, met op de achterzijde foto's van bijzondere interieuronderdelen van het betreffende pand. Wie wil weten om welk huis het gaat, zal in de stad op zoek moeten naar de afgebeelde voordeur, want een adres staat bij de foto's niet vermeld. Een speur-expositie dus! Oud Harlingen hoopt met deze tentoonstelling zowel inwoners als toeristen een plezier te doen.

De expositie wordt mede mogelijk gemaakt door Joachim de Ruijter (fotografie), Flevodruk en Visual Reclame.

In de Zeepziederstraat zijn de sporen van de brand nog zichtbaar, maar inmiddels is restauratie van het pand van Cees Dekker in zicht. Ook bij de buren moesten herstelwerkzaamheden plaatsvinden, en daarbij trof Bert van der Tol een verrassing aan: een enorme grafsteen. Hij tipte het Hannemahuis en Oud Harlingen, die met een pak meel het afgesleten opschrift provisorisch wat zichtbaar maakten. De afmeting van de steen deed al vermoeden dat het geen armoedzaaier was, die hieronder ooit ter aarde is besteld, en dat bleek ook. De grafsteen was voor Harmen Synes Nauta, oud-burgemeester van de stad. Van 1652 tot zijn dood op 27 oktober 1677 maakte hij onafgebroken deel uit van het stadsbestuur. Bovendien was hij in 1658 'equipagemeester' bij de Admiraliteit.

Speurwerk in het stadarchief maakte duidelijk dat Nauta ook in onroerend goed deed. Zo kocht hij in 1658 '3 ledige plaetsen, nrs. 1, 2 en 3, in de Zuider nieuwe stad, tussen de Zuiderpoortstraat en het Blokhuis', in 1661 een timmerwerf 'omtrent de Zuiderpoort'en in 1663 '2 ledige huissteden op het Blokhuis'. De ledigen huissteden zijn kennelijk bouwkavels, want 'de plaetsen moeten binnen 2 jaren bebouwd zijn.'

Het takelwerk in de Droogstraat was een 'spektakelwerk', want de steen - naar schatting 2000 kilo - moest over de daken van de omliggende bebouwing getild worden. Inmiddels ligt de grafsteen in de werkplaats van Van der Tol aan de Oude Trekweg. Oud Harlingen is het bedrijf, en ook Kraanbedrijf KTF zeer erkentelijk voor de tip en alle werkzaamheden! 'Het is geweldig dat een aannemer zoveel moeite doen om zo'n vondst veilig te stellen', zegt voorzitter Anneke Visser, 'en dat geldt ook voor de belangeloze medewerking van KTF. Samen hebben we er een mooi geschiedenisverhaal bij en zodra we meer gegevens boven water hebben, zullen we dat laten weten.'

De cursus beslaat vier avonden en wordt gegeven in het Hannemahuis. Deelname is gratis, want Oud Harlingen neemt de kosten voor zijn rekening.

In 2012 startte Oud Harlingen in samenwerking met het Gemeentearchief een Werkgroep Archiefonderzoek. 'Die werkgroep houdt zich bezig met de huizen in de Harlinger binnenstad', vertelt bestuurslid Chris Elsinga. 'We willen graag een tweede groep beginnen, die in een ander onderwerp duikt: 'boedelinventarissen'. Na het overlijden van iemand werd geïnventariseerd wat er allemaal in huis was. Daardoor kunnen we veel te weten komen over de bewoner, zijn/haar welstand en wellicht ook het beroep van de overledene. Maar het is niet verplicht met die inventarislijsten aan de slag te gaan, hoe interessant die ook zijn. Iemand die oud schrift wil leren lezen om zelf genealogisch onderzoek te kunnen doen, is ook welkom.'

Aanmelden kan al via info@oud-harlingen.nl

In 2014 is het beleid voor horecaterrassen sterk vereenvoudigd. De uitstraling van de terrassen is sindsdien vooral een eigen verantwoordelijkheid van de ondernemers.

Oud Harlingen heeft er op aangedrongen het nieuwe beleid te evalueren. Niet alleen met de betrokken ondernemers zelf, maar ook met partijen zoals gehandicapten, ouderen, welstandsorganisaties en dergelijke.

Wij willen u dan ook vragen de enquête op de website in te vullen. De enquête bevat naast algemene vragen ook specifieke vragen voor bepaalde doelgroepen. Vragen die voor u niet van toepassing zijn, kunt u eenvoudig overslaan. Alvast bedankt voor uw medewerking!

Wie worstelt met lastig leesbaar handschrift in oude documenten - bijvoorbeeld vanwege stamboomonderzoek - is welkom om de probleemgevallen op tafel te leggen. De werkgroepleden zijn bedreven in het lezen van oud schrift (paleografie), en kunnen 'thuiswerkers' dus mogelijk de helpende hand bieden. De middag is van 14.00 tot 16.00 uur in de gehoorzaal van het museum en is vrij toegankelijk.

Wie worstelt met 'onleesbare' passages, of wie de weg kwijt is in de zwierige ouderwetse krullen, halen en streepjes, die is welkom binnen te lopen in het Hannemahuis aan de Voorstraat 56. Leden van de werkgroep zijn aanwezig en kunnen met raad en daad de helpende hand bieden.

Wie afgelopen zomer door de binnenstad van Harlingen liep moet het opgevallen zijn: de terrassen. Die vormen een verlevendiging van het straatbeeld, dragen bij aan de positieve beleving van de stad en zijn een welkome aanvulling op het (toeristisch) voorzieningenniveau van Harlingen - tenminste, dat zou zo moeten zijn. Oud Harlingen zou graag meer eenheid in het terrasmeubilair zien, zowel in vorm als in kleur, en minder 'Gammabanken', dichte schuttingen, partytenten en afdekzeilen: "Het is een ratjetoe geworden".

Meer sturing door de gemeente betekent meer regels. Dat ziet Oud Harlingen niet per se als een nadeel. Ervaringen in andere gemeenten waar in recente jaren terrasregelingen zijn gemoderniseerd om de regeldruk voor de horeca te verminderen (veelal door het loslaten van een vergunningstelsel ten faveure van het stellen van algemene regels en een meldingsplicht), wijzen uit dat de rechtszekerheid voor ondernemers toeneemt naarmate de regels voor vormgeving, situering, kleur- en materiaalgebruik concreter zijn geformuleerd. Met andere woorden: ondernemers weten liever waar ze aan toe zijn. En tegenover duidelijker regels wil Oud Harlingen dan wel meegaan in een algemene regeling op basis van meldingsplicht, in plaats van een vergunningensysteem. "Dat scheelt de ondernemers en de gemeente een hoop administratief gedoe."
De aanzet van Oud Harlingen voor de evaluatie van het Harlinger Terrassenbeleid vindt u hier.

Oud Harlingen bouwde de afgelopen decennia een prachtig filmarchief van 8- en 16mm-films op, maar steeds vaker komen nu ook oud videobanden tevoorschijn. Alles is welkom, want de vereniging benut de beelden op allerlei manieren. Als bijdrage aan een tentoonstelling in het Hannemahuis bijvoorbeeld, bij de Open Monumentendag of bij filmvertoningen voor wijkverenigingen en dergelijke. Ook tijdens de Ledenvergaderingen en de Visserijdagen wordt dankbaar gebruik gemaakt van oude filmbeelden, terwijl ze anders misschien nog jarenlang ongezien op zolder of in de kast zouden liggen.

Videobanden dateren van latere datum dan de meeste 8mm-films. Het is wel zaak ze snel te digitaliseren, want de originele banden 'vervagen' als het ware. Op een gegeven moment kun je ze feitelijk niet meer draaien en dan zijn die beelden voorgoed verloren. Oud Harlingen maakt in overleg met de eigenaar een digitale kopie van alle beelden, of van een gedeelte daarvan. De eigenaar krijgt de film- of videoband natuurlijk retour, plus een gedigitaliseerde kopie op dvd. Ook over het gebruik van de beelden vallen afspraken te maken, bijvoorbeeld als bepaalde beelden pas over 10 of 25 jaar gebruikt mogen worden. De vereniging maakte afspraken met het Fries Film Archief en met het Harlinger Gemeentearchief, om originele films onder de beste condities te conserveren en om 'back ups' van alle gedigitaliseerde filmbeelden te bewaren.

Steeds meer gebieden krijgen te maken door schade als gevolg van mijnbouwactiviteiten. Vlak buiten Harlingen worden miljoenen geïnvesteerd om de schade door de zoutwinning daar te compenseren. De vereniging Oud Harlingen wil discussies achteraf over eventuele schade in de binnenstad voorkomen, door op voorhand het 'bewijslastprincipe' ook op zoutwinning voor de havenmond van Harlingen van toepassing te laten verklaren. Zoutproducent Frisia Zout is gevraagd het verzoek aan minister Kamp te ondersteunen. 'Volgens Frisia treft de bodemdaling de stad niet. Die stelling krijgt aanzienlijk gewicht, wanneer je als onderneming de bewijslast op je neemt. Dat zou veel inwoners van de stad gerust stellen.', meent Oud Harlingen.

De brief aan minister Kamp is hier te lezen.

Er staan weer leuke en interessante punten op het programma. Ons stadhuis heeft een make over ondergaan en voorafgaand is veel onderzoek gedaan naar de bouw van het pand en de oorspronkelijke kleuren van het interieur. Daarover doen de onderzoekers een boekje open.
Verder is ouwe seun Meindert Schroor in het stadsarchief gedoken om uit te diepen, wat er al over de geschiedenis van Harlingen bekend is. Dat resulteerde in een boek, dat deze avond gepresenteerd wordt. Bestelde u het boek, dan kunt u het deze avond na afloop afhalen en mee naar huis nemen.
En tot besluit neemt een mystery guest u mee door een prachtig pand, dat u waarschijnlijk alleen van buiten kent. Benieuwd om welk 'huis met grandeur' het gaat? Kom dan naar Trebol!

Redactielid Anneke Visser rekende voor dat in dertig jaargangen Magazines inmiddels zo'n 1150 bladzijden met Harlinger historie is vastgelegd: een enorme bron van informatie. Ook dit jaar hebben weer allerlei schrijvers hun herinneringen vastgelegd, en daarmee blijven veel verhalen bewaard die anders niet meer terug te vinden zouden zijn - sommige dingen zitten nu eenmaal enkel nog in iemands geheugen.

Zoals gebruikelijk werden de redactieleden hartelijk bedankt voor hun werk, en de gelegenheidsschrijvers beloond met een presentje. En met een exemplaar van het Magazine natuurlijk, waarin hun bijdrage is opgenomen. Het eerste exemplaar wordt traditiegetrouw uitgereikt aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor het Magazine, de vereniging Oud Harlingen of de geschiedschrijving van Harlingen in het algemeen. Ditmaal viel die eer Jan Norg te beurt. Hij is wekelijks actief in zowel het Gemeentearchief als het Hannemahuis, schreef een boek over Harlingen en de Tweede Wereldoorlog, werkte mee aan het boekje over de Struikelstenen en levert ook losse bijdragen voor het Magazine. Als vraagbaak is hij altijd beschikbaar voor de redactie en het bestuur van de vereniging.

Pieter Mensonides zorgde tussen de sprekers in voor een muziekje, met onder andere verschillende Harlinger liedjes die hij zelf componeerde. Een vol en gevarieerd programma, dat met een hapje en een drankje werd afgesloten. En dan naar huis, even lekker lezen!

Het Fries Film Archief vindt het tijd worden plaatselijke filmmakers onder de aandacht van een groter publiek te brengen. In het kader van het Deltaplan Digitalisering Fries Erfgoed zijn de afgelopen maanden veel films en/of video's van Jacob Roorda (Harlingen), Age Boschma (Bolsward) en Eduard Janse (Leeuwarden) gedigitaliseerd. Uit elk van de drie collecties wordt een compilatie van een half uur vertoond, met veel bijzonder Fries filmisch erfgoed.

Age Boschma en Jacob Roorda zijn bij de voorstelling aanwezig en worden ook geïnterviewd. Kaarten zijn online te bestellen via de website van het Noordelijk Film Festival: www.noordelijkfilmfestival.nl.

De nieuwe Welstandsnota zal later deze maand door de gemeenteraad worden vastgesteld. In de aanloop daar naar toe wilde Oud Harlingen graag nog wat puntjes op de i zetten. De meest in het oog springende daarvan is wel, dat de vereniging geen stapeling van vrijstellingen meer wil, en dat de gemeenteraad het college geen bevoegdheid meer geeft om over eventuele vrijstellingen te beslissen. Andere punten zijn onder andere het behoud van de binnentuinen in het stadscentrum en het uitsluiten van dakterrassen die direct aan de openbare ruimte grenzen. De complete inspreekreactie leest u hier.

Het Hannemahuis is weer zo gastvrij om de gehoorzaal voor de avond beschikbaar te stellen. Vanaf 19.30 uur is de zaal open (neem de zij-ingang aan de Christoffelsteeg) en vanaf 20.00 uur zijn er verhalen en muziek om er een gezellig, echt Harlings avondje van te maken.

Wilt u er bij zijn? Dan kan. Reserveer snel een stoel via anneke.visser@ziggo.nl want de zaal is op een haar na gevuld.

Het is al het vierde jaar op rij, dat een dergelijke cursus wordt aangeboden. In 2012 en 2013 waren het beginnerscursussen, in 2014 een vervolgcursus. Ditmaal wordt de overstap van 18e- naar 17e-eeuws schrift gemaakt. Voor wie zich nog niet eerder in oude handschriften verdiepte, is de komende cursus daarom te hoog gegrepen.

De eerste avond is op dinsdag 27 oktober. Gestart wordt om 19.30 uur in de gehoorzaal van het Hannemahuis (zij-ingang in de Christoffelsteeg), en dat geldt ook de avonden van 3, 10 en 17 november. De cursus is gratis, ook voor derden. "Want hoe meer mensen de archieven in duiken, hoe liever wij het hebben", vindt Oud Harlingen. In de lesstof staan proclamaties centraal. Aanmelden voor de cursus kan via info@oud-harlingen.nl

Jarenlang werkte dr. Meindert Schroor, Harlinger van geboorte, aan een standaardwerk over de Friese havenstad. Al bijna vijf eeuwen is Harlingen niet alleen de grootste havenstad van Friesland, maar ook de belangrijkste poort tot deze provincie.

Harlingen lag op een uiterst gunstige plek. Niet voor niets kwamen er zoveel mensen overwaaien uit met name Holland en Vlaanderen. Migranten drukten lange tijd een stevig stempel op de Waddenzee. Het waren met name hun kennis en vaardigheden, hun trafieken, handelsrelaties en overzeese contacten, die Harlingen zo'n specifieke plek binnen Friesland bezorgden.

Harlingen werd een handelsplaats met een rijk industrieel palet. Dit kwam tot uitdrukking zowel binnen de stadssingels als daarbuiten in de krappe klokslag. Maar ook de langgerekte buitenbuurten aan weerszijden van de Harlinger Trekvaart en Bolswarder vaart, zoals de Grettingabuurt en de Koningsbuurt getuigen van die industriële ontwikkeling.

In de negentiende eeuw ging alles schuiven. Er kwam gaandeweg een einde aan de uitstekende positie van Harlingen tussen enerzijds Holland, Engeland, Frankrijk en het Middellandse Zeegebied en anderzijds Noord-Nederland, de kleine Oost en de Oostzee.

De zoektocht naar nieuwe mogelijkheden bleek een moeizame en ook daarvan doet het boek verslag. Tegelijkertijd hield Harlingen aan deze stagnatie de mooiste binnenstad van Noord-Nederland over.

Over de geschiedenis van deze Friese havenstad op de hoek van het Noordwest-Europese vasteland en zijn eigenzinnige bevolking gaat dit boek. Harlingen, geschiedenis van de Friese havenstad is rijk geïllustreerd met oude en nieuwe prenten, foto's, kaarten en plattegronden. Een uitgave dus die bij (oud-)Harlingers niet in de boekenkast mag ontbreken. Bestellen kan via de webwinkel op www.afuk.nl

Gaandeweg bouwt zich binnen de werkgroep steeds meer kennis op over huizen in de stad, maar ook over de eigenaren, gebruik en... familieverbanden. Sommige ondernemende families wisten in de loop der jaren door aankoop en huwelijken een rijk bezit aan woningen, pakhuizen en bedrijven te verzamelen.

Om te beginnen werd stilgestaan bij het prachtige huis Noorderhaven 17, dat in 1784 werd verkocht als 'het Groot Wanschapen' of 'Noachs Ark'. Het was jarenlang eigendom van de bekende Harlinger families Rodenhuis (één van de Rodenhuizen was hier 14 jaar lang burgemeester) en Visser (de handelsonderneming firma Barend Visser verdiende onder meer geld met de walvis- en robbenjacht in de poolzeeën).

Zo heeft elk huis in de binnenstad een geschiedenis. Het kostte de wandelaars dan ook 2 uur om van het Noorderke naar de HEMA te lopen, waar met een bescheiden lunch de mijlpaal van 6000 gedigitaliseerde verkoopaktes werd gevierd.

Oud Harlingen wil voor het buitenwerk zandsteenkleuren, witten, hardsteengrijzen, zeer donkergroenen, zeer donkerblauwen, oker en sienna's aanhouden. 'Die kleuren waren in zwang tijdens het neoclassicisme (ca. 1850-1900). Dat was voor het Harlinger stadsbeeld een zeer belangrijke stijlperiode, omdat in deze tijd veel panden in de stad van een nieuwe gevel zijn voorzien.'
Over het kleurgebruik is een notitie naar de gemeente verstuurd. Die is op deze website te vinden onder ' Downloads'.

Oud Harlingen vindt de nieuwe Welstandsnota een verbetering ten opzichte van de huidige. Ook vergeleken met soortgelijke nota's van andere gemeenten komt de Harlinger versie goed uit de bus. Toch is er nog 'room for improvement', vindt Oud Harlingen, en daar worden dan ook voorstellen voor gedaan.

De vereniging vindt appartementengebouw Willemstaete in ernstige mate in strijd met redelijke eisen van welstand. In zulke gevallen kunnen Burgemeester en Wethouders de eigenaar of veroorzaker aanschrijven om daar iets aan te doen op grond van de zogenoemde 'excessenregeling'.
De vereniging zou graag vastgelegd zien dat Willemstaete, zodra dat mogelijk is, weer uit het straatbeeld verdwijnt en wordt vervangen door bebouwing die past binnen het Havenkwartier. 'Dat is namelijk de grote lijn van de nieuwe Welstandsnota: dat Harlingen grotendeels een prachtig gaaf stadje is en dat, waar die gaafheid is aangetast, je er actief naar moet streven het beeld kwalitatief te verbeteren, in aansluiting op de rest van de stad.'

Omwonenden, toeristen en veerbootgasten zullen nog decennia tegen een veel te massaal bouwblok moeten aankijken. 'Het aanzicht van Harlingen vanuit zee blijft dus nog lang verpest', stelt bestuurslid Chris Elsinga, 'maar je kunt als gemeente zo in elk geval duidelijk maken dat het je menens is met het koesteren, beschermen en -ooit- opwaarderen van je erfgoed.'

Het Hannemahuis bijvoorbeeld kreeg ruim 320 gasten over de drempel en ook in de schuilkerk in de Roepersteeg was het doorlopend druk. Sannie de Vries-Brunsmann demonstreerde daar het weven van 'Harlinger bont'. In het oude Weeshuis werd de levensgeschiedenis van een weesjongen in woord en beeld verteld: wat hij er in de loop van een week te eten kreeg, welk ambacht hij leerde, welke zeereizen bij maakte, wat hij daarmee verdiende en... hoeveel hij van zijn verdiensten weer moest afdragen.

Op de Grote Bredeplaats vertrokken twee oldtimers, die deelnemers een rondje door de stad brachten. Mede dankzij de medewerking van bijvoorbeeld Lijstenmakerij Wolters, Atelier Acanthus, meubelstofferderij Kooistra, Galerie Zuijderwal, de Kostumerie en de Harlinger Aardewerk en Tegelfabriek kwam het thema 'Kunst & Ambacht' goed uit de verf.

De Monumentendag staat dit jaar in het teken van Kunst & Ambacht. Bij de VVV is een gratis gidsje verkrijgbaar, waarin te vinden is welke panden de deuren hebben geopend en waar verdere activiteiten en demonstraties zijn. De Grote Bredeplaats is ook de plek vanwaar enkele old timers vertrekken, die gratis ritjes maken om deelnemers naar een van de deelnemende adressen te brengen.
In het gidsje staat ook een puzzel, waarmee leuke prijsjes zijn te winnen. Dan is het wel nodig gedurende de dag ook drie verschillend gekleurde stickertjes te verzamelen. Meer informatie is te vinden in het boekje.

Bij de stand van Oud Harlingen is het mogelijk vragen te stellen en boeken of magazines te kopen. In de loop der jaren gaf de vereniging een hele reeks publicaties uit, waarin foto's en interessante verhalen over de geschiedenis van Harlingen zijn opgetekend.

De Open Monumentendag is van 11.00-16.00 uur. Deelname is gratis.

Het was de grote wens van Carla Gonggrijp: dat een van haar gedichten op muziek gezet zou worden. En dat is gebeurd! De oude rot in het componistenvak Ko Bonnema zette in recordtijd een melodie onder de tekst, en het nieuwbakken lied stoomde eind mei, bij de liedjesmiddag van Oud Harlingen in de Lichtboei, meteen door naar de eerste plaats. Zodoende wordt het tijdens de Visserijdagen weer ten gehore gebracht.

Misschien was het geen toeval dat niet alleen de liedschrijver, maar ook de beide zangeressen gepokt en gemazeld waren. Anneke en Hanneke staan al 50 jaar op de planken en het Harlinger repertoire is hen op het lijf geschreven. Voeg daar op piano Anna Bonnema (dochter van) aan toe, en het is duidelijk dat het een bijzonder sterk team was, dat voor de jury van Joke de Boer, Sonja de Groot en Siebo Homminga op het podium klom.

Vrijdagmiddag doen de dames het nog eens dubbel en dwars over. Direct na het ringrijden met Friese sjezen zal 'Mien Harlingen' over de Voorstraat klinken: een lekker in het gehoor liggend lied, dat u bij het tweede refrein al zachtjes kunt meezingen. Komt dat horen!

Het thema van de wedstrijd is 'Ik woon in Harlingen omdat...'. Oud Harlingen looft een leuke prijs uit voor de beste inzending.

Zaterdag 29 augustus, de laatste dag van de Visserijdagen, zullen de foto's te zien zijn bij de Instuif van Oud Harlingen in Trebol. Dan ook wordt de prijswinnaar bekend gemaakt. Inzendingen zijn welkom tot en met woensdag 26 augustus via info@oud-harlingen.

Het is een wat lastig te ontcijferen handtekening, op de gedenkplaat voor onderwijspionier Scheffer. Oud Harlingen kreeg het advies een papier over de handtekening te leggen, en daar met een zacht potlood overheen te gaan. Ook kregen we de raad meel over de plaat te strooien, zodat de ondertekening wit zou aftekenen.

Maar al deze slimme hulpmiddeltjes waren niet nodig, omdat de Harlinger Courant uitkomst bood. De krant publiceerde in oktober 1946 een verslag van de onthulling van de plaquette en daarbij werd de naam van de maker genoemd: J. Kuiken. Zo simpel kan het zijn!

Maar de ene vraag lokt de andere uit, want nu zijn we weer benieuwd wie deze J. Kuiken precies was. Een man en een oud-Harlinger, zoveel geeft het krantenartikel prijs. Waarschijnlijk een gereformeerd iemand, gezien de signatuur van de Schefferschool, en mogelijk een kunstenaar of ambachtsman - wie het weet mag het zeggen!

Zaterdag 8 augustus werd een route gelopen langs onder andere de Noorderhaven, Voorstraat, Heiligeweg, Schritsen, Grote Ossenmarkt, Zuiderhaven, Zuiderstraat, Westerstraat, Noorderstraat en Droogstraat. Onderweg was er niet alleen aandacht voor woonhuizen, maar ook voor pakhuizen, stoeppalen, hekwerken, gevelversieringen, waterputten en nog veel meer.
Aan de Grote Ossenmarkt 11 werd huiseigenaar de heer Vosnack verrast met een bos bloemen, omdat hij - samen met bouwbedrijf H. van der Zee - bezig is het pand grondig op te knappen. Datzelfde gebeurde bij Juwelier Bontekoe op de hoek Voorstraat/Kleine Kerkstraat. De gevel van het rijksmonument is helemaal aangepakt. Stucwerk, muurankers, goten, zink- en schilderwerk: alles ziet er weer pico bello uit, een visitekaartje voor de stad!

In de Zuiderstraat werd een boeket gebracht bij de nieuwe eigenaren die het voormalige pakhuis Cornwerd verbouwden tot comfortabel woonhuis. Twee jaar lang werd er geklust, en nu is het pand klaar en kan de tuin worden aangepakt. Op de gevel prijkt weer de oude naam: Moscow. Deze naam kreeg het pand waarschijnlijk via de familie Wiarda, im- en exporteurs. Een advertentie uit de Leeuwarden Courant van 12 november 1909 meldt dat een 'bij boelgoed a contant' onder meer 'Eene partij stroo, eenige paarderuiven, hoofdstellen, dekken, zweep, 2 hangers enz.' verkocht zal worden in de Harmonie. 'Te zien daags vóór den verkoop: het stroo in het wagenhuis 'Moscow' a/d Zuiderstraat.'

Op de Brouwersstraat ten slotte, werd de restauratie van het oude pand van Peter Kuiper, later de Videokring, gewaardeerd met bloemen. Jarenlang stond het huis met de klokgevel te verpieteren, maar daar is een juweeltje voor teruggekomen!

Vorige maand werden twee gevelstenen herplaatst in de voormalige Schefferschool aan het Scheffersplein. Jarenlang waren ze onder de hoede van Geert Noorman, die ze meenam naar huis toen de fuserende school voor de oude gedenktekens geen plaats meer zag.

Naspeuringen van Oud Harlingen leverden het vermoeden op, dat er een derde steen moet zijn geweest, die in 1946 ter nagedachtenis aan de naamgever van de A.C.W. Schefferschool geplaatst zou zijn. Al snel na de mediapublicaties daarover meldde Henk de With zich, met de mededeling: 'Misschien weten jullie er een passender plekje voor.'

Het raadsel is echter nog niet opgelost. De plaquette is ondertekend door de maker, maar de naam is nog niet ontcijferd. Wie het weet, mag het laten weten via info@oud-harlingen.nl

A.C.W. Scheffer, in 1841 in Deventer geboren, was een onderwijsman in hart en nieren. Vanaf 1874 gaf hij zijn beste krachten aan het Gereformeerd Lager en Uitgebreid Lager Onderwijs in Harlingen, de laatste jaren als schoolhoofd. Hij had het toen ook geschopt tot voorzitter van de landelijke vereniging van christelijk onderwijzend personeel. Die organisatie vierde in 1904 het 50-jarig bestaan, en had bij die gelegenheid voor de voorzitter een verrassing in petto. Maar het liep anders.

De Maas- en Scheldebode van 3 juni 1904 meldt: ' Schreven we in ons laatste nummer dat de heer A.C.W.Scheffer namens de Koningin door Minister Kuyper het eerekruis was omgehangen, niemand had kunnen denken dat hij zoo kort daarmede vereerd zou worden. Slechts enkele oogenblikken daarna, aan het feestmaal, riep God hem op om te rusten van zijne arbeid.' Daarmee kwam een droevig en onverwacht einde aan het gouden jubileumfeest van de Vereeniging van Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen in Nederland.

In 1941, ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van de heer Scheffer, rees het plan de bijzondere school op Gereformeerde grondslag naar hem te vernoemen. 'Meester Scheffer was een harde werker en een pionier op onderwijsgebied', meldt een krantenbericht uit 1941, 'wiens streven in het geheele land gewaardeerd werd. Zijn arbeid wordt nog steeds geprezen.' Daarom heeft zich een comité gevormd, gaat de krant verder, bestaande uit de heren J. Nauta, W. Haitsma en O. Westra, dat 'een plan heeft ontworpen om den naam 'Scheffer' aan de school te verbinden, en wel in de vorm van een gevelsteen. Thans kan aan deze gedachte door omstandigheden nog geen uitvoering worden gegeven, maar zoodra het mogelijk is, zal ongetwijfeld het blijk van hoogachting voor meester Scheffer worden onthuld.'

In 1946 werden de school inderdaad omgedoopt tot 'A.C.W. Schefferschool', en ook werd de naam van de Gedempte Korte Zoutsloot veranderd in 'Schefferplein'. Maar of er destijds ook een gevelsteen was? En nog interessanter: waar die steen nu is? Wie het weet mag het zeggen!

Op de zaterdag van de Visserijdagen organiseert Oud Harlingen daar altijd verschillende activiteiten. De selfie-tentoonstelling is een nieuwe activiteit. Mail je foto naar info@oud-harlingen.nl, of doe 'm uitgeprint in de bus bij Noorderhaven 91. Vergeet in dat geval niet naam en adres te vermelden! Inzenden kan tot en met woensdag 26 augustus. De winnaar wordt 29 augustus bij de Instuif in Trebol bekend gemaakt.

De beide gevelstenen werden gered door bestuurslid van Oud Harlingen Geert Noorman, toen ze door verhuizingen en schoolfusies overbodig waren geworden. Het Baken, zoals de opvolger van de Schefferschool nu heet, zag het niet zitten de gedenkstenen een plekje te geven in de nieuwbouw. Zo gingen de gedenkstenen mee naar huize Noorman, waar ze een aantal jaren bleven opgeslagen - tot nu dan.

Dankzij de spontane medewerking van Jan en Nardy Faber konden ze worden teruggeplaatst in het voormalige schoolgebouw. Decoratieschilder Klaes Posthuma gaf de ingebeitelde teksten een opknapbeurt en de familie Faber zetten een stukadoor aan het werk om de omlijsting van de stenen in de gevel te verfraaien. Terug van weggeweest, en weer 'te plak!'

De voorgevel van de oude visrokerij, later kantoor van bouwbedrijf P en T, straalt weer in volle glorie. Wekenlang zijn werklui bezig geweest met het schonen en opnieuw voegen van het metselwerk. Onder vensterbanken zijn nieuwe rollagen aangebracht en stenen in afwijkende kleurstelling bijgekleurd. Kosten noch moeite zijn kortom gespaard en het resultaat is een plaatje! De muurreclame bekroont de voorgevel weer in oude luister, mede dankzij een flinke donatie van Franz Seinen. Komt dat zien!

De subsidie is beschikbaar voor de restauratie en herbestemming van rijksmonumenten en karakteristieke bouwwerken. Welke panden in die laatste categorie vallen is te zien op een website. Op www.fryslan.frl/chk is via de kaartlaag Karakteristieke bouwwerken te zien om welke locaties het gaat.
Met de regeling wil de provincie een impuls geven aan het erfgoed, maar ook aan werkgelegenheid en leerlingplekken voor het restauratieambacht.

Let op: plannen moeten uiterlijk 28 september binnen zijn. En: het geld wordt verdeeld op volgorde van binnenkomst. Zorg dus dat de aanvraag er op de eerste dag (14 september) ligt!
Meer informatie is te lezen op www.fryslan.frl/monumenten

Huiseigenaren in Groningen hebben grote moeite aan te tonen dat schade aan hun huis is veroorzaakt door bodemdaling door de gaswinning. Met de zoutwinning voor de kust voor de deur, raadt het bestuur van Oud Harlingen daarom aan om een eigen nulmeting te houden. Leg de toestand van uw huis - vloeren, muren, dak - vast op foto of film, met datum. In de toekomst kan dat helpen aan te tonen dat scheuren en breuken van latere datum dateren.

Een hele reeks Harlinger artiesten verscheen 31 mei op het podium van de Lichtboei: Piet Mensonides, Larissa Huibregt en Andrea Bijdeweg, Anneke en Hanneke, de Skumkoppen, Wiebe van Dijk en Teatse Vogelaar, Freek Munniksma, Bram Visser en Bauke van der Woude. Allemaal schreven ze een liedtekst, waarin Harlingen centraal stond. Stevige rocknummers werden afgewisseld met luisterliedjes, nieuwe melodielijnen met bekende (de laatste buiten mededinging) en dat alles doorspekt met snedig commentaar uit de volgepakte zaal.

Oud Harlingen huurde een deskundige jury in: Siebo Homminga, de centrale man in het Harlinger muziekleven; Joke de Boer, die pareltjes van liedjes op de planken en op de plaat zette; en Sonja de Groot van de stichting Visserijdagen. Zij waren er snel uit: 'Mien Harlingen' kreeg de hoogste eer, en zal door de winnaars tijdens de Visserijdagen opnieuw worden vertolkt!

“De bekende Harlinger liedjes zijn van rond de Tweede Wereldoorlog. Er is ruimte voor wat nieuws”, vindt de vereniging, en elke zanger, elke band, elke muziekgroep mag die uitdaging aan gaan.

“Er loopt in Harlingen veel muzikaal talent rond”, zegt bestuurslid Chris Elsinga, “dus we zijn optimistisch dat er mooie dingen uit gaan komen. Er zijn drie voorwaarden: tekst en muziek moeten nieuw zijn, de tekst moet in het Harlingers zijn en het moet over Harlingen gaan”. Eind mei mogen de artiesten hun lied op de planken zetten in zaal De Lichtboei en een deskundige jury zal dan de winnaar bepalen. Het Comité Visserijdagen heeft als prijs een prominent plekje op een podium tijdens de Visserijdagen in het vooruitzicht gesteld. “En je prijs is natuurlijk ook dat je lied, als je een plekje in het Harlinger repertoire weet te veroveren, blijvend gezongen en gespeeld gaat worden.”

Oud Harlingen organiseert de liedjeswedstrijd vanwege het 60-jarig bestaan van de vereniging. Een jaar lang is er elke maand is er een nieuwe activiteit. In maart was dat het toneelstuk Anna Casparii, in april staan Harlinger gedichten centraal en in mei dus een nieuwe ‘Harlinger klassieker’. Wie zich wil aanmelden kan dat doen via info@oud-harlingen.nl

Op vrijdag 20 en zaterdag 21 maart werd in Trebol 'Het Heimwee' opgevoerd, een bewerking van het boek 'Anna Casparii' van Theun de Vries. De titel van het boek leeft tot op de dag van vandaag voort in de naam van het hotel op de Noorderhaven.

Dit oer-Harlinger verhaal speelt zich af in de betere kringen van onze stad, rond 1900. Anna Casparii is de hoofdpersoon: een jonge redersdochter, die het kleinsteedse Harlingen graag zou verruilen voor een muzikale carrière in een grotere plaats. In een roerige tijd zoekt ze haar weg door het leven, en die weg brengt onverwachte ontwikkelingen op haar pad...

Het Heimwee trok drie volle zalen. Er werd genoten van goed spel, prachtige decors en schitterende kostuums. Een klasse-toneelstuk, dat ook in de media erg goed is ontvangen.

Openingsdagen en -tijden zijn: zondag 22 februari t/m zondag 1 maart 2015, op dinsdag t/m vrijdag van 11.30 tot 12.30 en van 14.00-15.00 uur. Op zaterdag en zondag alleen van 14.00-15.00 uur. Er is ruimte voor maximaal 10 personen (maximaal 2 kinderen onder begeleiding van één volwassene). Aanmelden kan via het Hannemahuis, tel. 0517-413658 of museum@harlingen.nl

De Harlinger bibliotheek opent per direct in samenwerking met de vereniging Oud Harlingen een tijdelijke onderafdeling: de Anna Casparii-bibliotheek. Tot eind maart 2015 kan iedereen, lid van de bibliotheek of niet, de roman ‘Anna Casparii’ gratis lenen. De timing van dit initiatief is niet toevallig, want op 20 en 21 maart wordt in Trebol een toneelbewerking van het boek opgevoerd onder de titel ‘Het Heimwee’. “Het is een boek vol verwikkelingen”, legt bestuurslid Chris Elsinga van Oud Harlingen uit, “Teveel voor één avond toneel. Er moest flink in de boektekst worden geschrapt. Vandaar deze nieuwe bibliotheek: wie het hele verhaal wil kennen, en straks goed voorbereid in de zaal wil zitten, die kan het boek nu gaan lezen.”

Bibliotheekmedewerkster Ingrid Scheeper vindt de nieuwe afdeling een leuk initiatief. “Wij werken er graag aan mee, want de bibliotheek is er voor iedereen. We vinden het leuk als we mensen over de vloer krijgen, die hier nog niet eerder over de drempel zijn geweest. En voor onze vaste klanten is het een extraatje.”

Alle vier maandagavonden in november zweetten leden van de Werkgroep Archiefonderzoek op 17e-eeuws handschrift. Otto Kuipers, medewerker van Tresoar, gidste de deelnemers door het woud van streepjes, boogjes, haaltjes en ander ogenschijnlijk gekras. Geen peuleschil, dat oude schrift! Dank aan het Hannemahuis, dat weer 4 avonden gastvrijheid verleende.

Met de nieuwverworven kennis, en nog een heleboel oefening voor de boeg, stort de werkgroep zich komende winter op aktes van Harlinger huizen die tussen 1600 en 1700 werden verkocht. Dergelijke verkopen werden 'voor het gerecht' en 'voor de kerk' luidkeels voorgedragen, zodat ieder die dat wilde, nog eventueel bezwaar kon maken. De gegevens uit deze omroepingen worden verzameld en beschikbaar gesteld via www.kleinekerkstraat.nl

De potten worden over enkele weken gebruikt bij de Lichtjestocht, die Oud Harlingen organiseert. Het bestuur ging rinkelend naar huis, honderden potten rijker!
Er stonden meerdere onderwerpen op de agenda, zoals een lezing over de roemruchte SSM en het standpunt van de vereniging over de zoutwinning. Het Filmfonds draaide een compilatie van videobeelden uit de jaren '90. Henk de Jong nam de zaal mee op een gefilmde tour door het monumentale pand Noorderhaven 104, dat schitterend is gerestaureerd en nog vele bijzondere elementen heeft - een keuken 'downstairs' bijvoorbeeld, een 'palfrenierskamer' onder het dak een inventief 'hergebruik' van daglicht in kasten, trapopgangen en kamers.

Een volle gehoorzaal was vanavond getuige van de presentatie van het nieuwste Magazine. Ditmaal siert het prachtig opgeknapte pand van Piet Paulusma de omslag - een foto van Dick Manshande.

Traditiegetrouw komen verschillende auteurs aan het woord, en die kwamen stuk voor stuk met de meest prachtige verhalen en anekdotes aanzetten. Artikelen in het nieuwe blad betreffen onder meer 'De jonges en de meiskes oppe Voorstraat', 'Het gele kantoortje nabij de Kraussteiger' en 'Het Harlinger Nieuws uit 1990'. Ook de jonge Harlinger verzetsmensen Gerrit Schuil en Gerben Oswald komen aan bod, net als de ‘verdwenen’ opa Willem Wiersma, een matrozenpakje, zwemmen in zee en nog veel meer! Het eerste exemplaar werd overhandigd aan een beduusde Dick Manshande, die al een zeer lange reeks van jaren de foto voor de voorkant van het agazine beschikbaar stelt.

Binnen een week krijgen alle leden het blad thuisgestuurd. Het Magazine komt ook los te koop bij de Harlinger boekhandels en het VVV.

Begin november startte Oud Harlingen een filmtour langs 4 wooncentra onder de titel ‘Harlingen in beeld’. Als eerste was de Batting aan de beurt, daarna volgt de Spiker en op 27 november gaat het programma naar Harlinga. 

We hopen drie volle zalen te trakteren op beelden van 'Harlingen 750' en van Harlinger 'ouwe seunen' (een film van Sietse Posthuma). De techniek is in handen van Cor Balt en het commentaar wordt verzorgd door Willem Visser, Tineke Huitenga, Anneke Visser en de mensen in de zaal natuurlijk! Komend voorjaar staat Almenum als vierde en laatste station op de rol.

Oud Harlingen heeft alle leerlingen van groep 5,6,7 en 8 uitgenodigd voor een speurtocht in de herfstvakantie. Op alle Harlinger basisscholen zijn ansichtkaarten uitgedeeld. Daarmee kunnen de kinderen hun opa of oma uitnodigen om samen op pad te gaan. De route voert onder meer langs muurschilderingen. Onderweg kunnen grootouders de jongens en meisjes vast wel iets vertellen over vroegere tijden.

De routeboekjes zijn met ingang van zaterdag 11 oktober gratis af te halen bij het VVV-kantoor. Burgemeester Sluiter trekt op 21 oktober uit de goede oplossingen van de speurpuzzel een winnaar

De gemeenteraad heeft het verzoek van Oud Harlingen, om de beoogde zoutwinning nog niet mogelijk te maken, naast zich neergelegd. De vereniging gaat nu zelf actie ondernemen.

Oud Harlingen wilde meer duidelijkheid over de schade die de verwachte bodemverzakkingen aan de binnenstad kunnen toebrengen, alvorens een 'Verklaring van geen bedenkingen' afgegeven zou moeten worden.

In een extra bestuursvergadering is deze week besloten een gespecialiseerd advocaat in te schakelen. Die moet zo snel mogelijk in kaart brengen welke juridische mogelijkheden er zijn. Doel is schade aan de monumentale stad te voorkomen. De kosten worden betaald uit het Juridisch Fonds, dat Oud Harlingen enkele jaren geleden instelde en dat met name door giften van verenigingsleden is gevuld.

De vereniging heeft de gemeenteraad gevraagd pas een zogenoemde ‘Verklaring van geen bedenkingen’ af te geven, als onomstotelijk vaststaat dat de beoogde zoutwinning geen bedreiging kan vormen voor het Harlinger erfgoed. Daar is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan, omdat er van wordt uitgegaan dat de bodemdaling precies in de Harlinger havens stopt. Daar is een daling van 2 cm voorzien. De gemeenteraad is gevraagd pas op de plaats te maken, en eerst nader onderzoek te vragen.

Twaalf jubileumactiviteiten zette de vereniging Oud Harlingen op het programma, en de tweede daarvan was een reisje naar de opera ‘Keapmanskeunsten’ in Burgum. Het werd een prachtige voorstelling!

Een bus vol ouwe seunen zette donderdag koers naar het openluchttheater in Burgum. Daar voltrok zich onder een wolkeloze hemel een muzikaal hoogstandje van Harlinger bodem - in het Fries nog wel. De voorstelling Keapmanskeunsten is een bewerking van de komische opera ‘Franchemont de Marskramer’ die de Harlinger organist, dirigent en componist Martinus Schuil in de tweede helft van de 19^e eeuw op papier zette.

Op de heenweg lichtte Gerry Kuijper van de Werkgroep Stadshistorie de doopceel van Martinus Schuil (1842-1899). Schuil was een succesvol componist. Zijn kinderoperette De Woudkoningin werd binnen 10 jaar na verschijnen alleen al in Nederland meer dan 200 keer opgevoerd, en daarnaast in Indië, Zuid-Afrika en op Curaçao. Ook Franchemont werd van Roermond tot Pretoria (Zuid-Afrika) uitgevoerd. Begrijpelijk, bleek donderdag, want het is kwalitatief een hoogstaand stuk, dat het openluchttheater terecht vijf avonden liet volstromen.

Vandaag verscheen ons nieuwe boekje ‘Harlinges, mien taaltsje - Van pienehasses tot gatsjepanne’. Bij voorintekening werden al honderden exemplaren besteld!

De nieuwe uitgave staat bol van de Harlinger woorden, uitdrukkingen, verhaaltjes, moppen en anekdotes. Japke Blér en Walle Geertsje brachten het boekje persoonlijk naar Trebol, waar het voorafgaand aan de Instuif werd uitgereikt aan een aantal echte ambassadeurs van het Harlinger taaltje.

Iedereen die van tevoren een exemplaar bestelde, kon dat vandaag afhalen. Overige bestellingen worden de komende dagen thuisbezorgd. 

De traditionele Instuif tijdens de Visserijdagen steekt dit jaar de drie bruggen weer over en strijkt neer in Trebol. In de voorgaande jaren werd voortreffelijke gastvrijheid genoten bij kerk De Haven, aan de overkant van de Franeker trekvaart. Nu draaien de films van het Filmfonds weer als vanouds in de grote zaal en is in de Singelzaal de fototentoonstelling van Jaap van der Veen te zien. Daar is ook de stand van Oud Harlingen te vinden. Open van 10.00-15.00 uur; iedereen is er van harte welkom - ook jonge ouwe seunen!

In november organiseert Oud Harlingen weer een cursus Oud Schrift. Deze wordt gegeven in het Hannemahuis. Er zijn nog enkele plekken beschikbaar.

De cursus is in de eerste plaats bedoeld voor leden van de Werkgroep Archiefonderzoek, die Oud Harlingen en het Gemeentearchief samen hebben opgericht. Maar ook particulieren die bijvoorbeeld met stamboomonderzoek bezig zijn, of die onderzoek doen in de Harlinger stadsarchieven, zijn welkom. Het gaat om de maandagavonden 3, 10, 17 en 24 november. Er is plaats voor maximaal 16 personen. De cursus is gratis en wordt gegeven door een medewerker van Tresoar.

Let op: eerder werden al cursussen 18e-eeuws schrift gegeven, ditmaal betreft het 17de-eeuws handschriften. Zonder de eerdere cursus of gevorderde eigen ervaring is het volgen van deze nieuwe cursus niet doenlijk. Hebt u toch belangstelling? Meld u dan bij Chris Elsinga via chris@terp10.nl

Wat er gebeurde op 19 augustus 1666, dat is eigenlijk vergeten. Hoogste tijd om de historie weer tot leven te wekken! Dat gebeurt met verschillende activiteiten en een boek: 'Het Vlie brandt'.

In juni 1667 beleefde onze zeeheld Michiel de Ruyter zijn 'finest hour' met zijn Tocht naar Chatham, waar hij de Engelsen een lesje leerde. Maar waarom eigenlijk? Om dat te begrijpen moet je een jaar verder terug in de geschiedenis. Op 19 augustus 1666 staken de Engelsen bij Vlieland meer dan 150 volbeladen handelsschepen in brand, en de dag daarop brandden ze West-Terschelling plat. Over het hoe en waarom van deze rampen verscheen het boek '1666: Het Vlie brandt'. Meer informatie: www.1666.nu 

Op de hoek Rozengracht/Steenhouwersstraat was ooit de Noord-Nederlandsche Olie- en Smeerfabriek van de Firma Hein de Windt gevestigd, opgericht in 1912.

Een van de producten in het assortiment hier was Victor Oil, naast bijvoorbeeld wagensmeer, motorjassenvet, flesjes naaimachineolie en poetskatoen. De slogan van de firma was 'met smeer van Hein de Windt vaart ge gesmeerd'. Op verzoek van Oud Harlingen heeft decoratieschilder Klaes Posthuma de reclame van het wereldbefaamde oliemerk weer op de muur gezet. 

Het Harlinger taaltsje komt eindelijk zwart op wit te staan! Tijdens de Visserijdagen verschijnt een boekje met honderden Harlinger woorden en uitdrukkingen, smakelijke verhaaltjes en andere ouweseunenpraatsjes.

Het boekje gaat verhalen bevatten over onder andere de pliesje, de Koegelbulte, ut kiepeskoôltsje, Bouwe Smits, Franekers, de ooievaar en nog veel, veel meer. De uitgave komt overigens niet in de losse verkoop. Het is tijdens de Visserijdagen af te halen voor diegenen die vóór 15 juli een exemplaar bestelden. Een exemplaar kost € 15,95 (bij vooruitbetaling). Reserveren kan via info@oud-harlingen.nl

De talentvolle Harlinger schrijver en componist Martinus Schuil (1842-1899) was bekend in heel Europa. Recent is in Tresoar een opera van zijn hand herontdekt: ‘Keapmanskeunsten’.

De opera wordt momenteel in een hedendaagser jasje gestoken. Een keur van musici en zangers zal in september meewerken aan de heropvoering van het werk.

In het kader van het 60-jarig bestaan van de vereniging laat Oud Harlingen een speciale bus rijden naar de voorstelling, op 4 september in het openluchttheater in Burgum. Vervoer, entree en koffie voor € 30. Aanmelden kan al bij info@oud-harlingen.nl (vol = vol)

Twee leden van Oud Harlingen, ontwerper Lia Duinker en architect Edske Richards, presenteerden tijdens de Voorjaarsvergadering een opmerkelijk idee voor een nieuwe Zuiderbrug. Het zou geen herbouw van de oude brug moeten worden, of een moderne versie van een boog- of ophaalbrug, maar een getijdenbrug. Een drijvende oeververbinding dus, net zoals de eerste Zuiderbrug die ooit, eeuwen gleden, over de Zuiderhaven heeft gelegen.

Duinker en Richards stellen bovendien voor niet de kortste weg te nemen - rechtdoor naar de overkant - maar zigzaggend over het water te gaan. Op twee plekken waar de brug een knik maakt komt een zit- en uitkijkplatformpje, met prachtig uitzicht over het water. Inmiddels ligt het plan bij de gemeente.

Er staat weer een gevarieerde ledenvergadering voor de deur. Op dinsdag 15 april zijn leden en introducées vanaf 19.15 uur van harte welkom in partycentrum Trebol. Komt allen!

Er vallen twee bestuursleden te (her)kiezen, het Entrepot komt voorbij en ook de Zuiderbrug is er weer, maar dan anders. Verder: wat gaat het jubileum van Oud Harlingen u brengen? Bij voldoende tijd nemen we ook nog een kijkje achter een Harlinger voordeur. 

Deze informele bijeenkomst is voor bestuur en vrijwilligers hét moment om elkaar te ontmoeten. 

Voorafgaand aan de borrel was er een rondleiding in de Grote Kerk, met kerkrentmeester Sjoerd van der Schaar als gids. Aansluitend was er een gezellig samenzijn in gebouw De Hoeksteen. Voorzitter Anneke Visser blikte terug op de vele activiteiten van het afgelopen jaar en er was tijd onderling kennis te maken, zo nodig, en plannen te maken voor het nieuwe jaar. In elk geval zal Oud Harlingen dan aandacht besteden aan haar 60-jarig bestaan.

Het bestuur van Oud Harlingen pleit voor het terugbrengen van de Zuiderbrug, tussen de Zuiderstraat en de hoek Zuiderhaven/Grote Ossenmarkt. Een voorstel daartoe werd tijdens de Najaarsvergadering aan het college van B&W aangeboden.

De Zuiderhaven kende vele eeuwen zo'n walverbinding: van eind 16e of begin 17e eeuw tot na de Tweede Wereldoorlog.
De brug maakt aantrekkelijke 'toeristische rondjes' mogelijk, zo betoogde het bestuur, en zou een rechtstreekse verbinding van de binnenstad met de Willemshaven betekenen. Peter Vredeveld van Bureau PV maakte op verzoek van Oud Harlingen een aantal schetsen, om het idee althans in beeld al tot leven te wekken.
 

Op vrijdag 22 november a.s. om 20.00 uur houdt de Vereniging Oud Harlingen haar Najaarsvergadering in zalencentrum Trebol.

 

Agenda:
1. Opening
2. Mededelingen van het bestuur
3. Puzzelen met panden - door Stefan Elsinga
4. De Sont-deur bij Helsingor - door Siem van der Woude
Pauze
5. Het Harlinger Achtje - door Chris Elsinga
6. Filmbeelden - door Jan Zeinstra en Cor Balt
7. Sluiting
Niet-leden kunnen zich als lid aanmelden in de aanwezige stand, waar ook de diverse uitgaven van Oud Harlingen te koop zijn, zoals het nieuwe liedjesboekje 'Gaan jou met een Singelsje om'

Donderdag 7 november werd het jaarlijkse Magazine van Oud Harlingen gepresenteerd tijdens een gezellige en muzikale bijeenkomst in het Hannemahuis. De redactieleden werden feestelijk in de bloemetjes gezet en het eerste exemplaar werd aangeboden aan oud-stadgenoot Tjerk Severein, die nog steeds volop bij 'sien stadsje' is betrokken.

Het jaarlijkse Magazine van Oud Harlingen telt veel te veel verhalen om in één keer uit te lezen. Onder de kerstboom zullen de meeste leden er nog wel lekker in zitten te grasduinen. Donderdag 7 november vertelden Tjerk Severein, Jaap Stada en Jeanine Otten er kostelijke anekdotes bij. Inmiddels zijn de artikelen over onder andere de Petrolieboeren, Van Gend & Loos en de familie Holsderber bij alle leden op de deurmat gevallen. Het blad is voor belangstellenden echter ook los te koop.(€ 6,50 bij de Harlinger boekhandels) Ideaal ook als cadeautje voor de Sint of voor onder diezelfde kerstboom!

Deze jaarsteen in het pand Sint Jacobstraat 10 werd in de jaren '40 van de vorige eeuw weggewerkt achter een laagje stuc. Na een opknapbeurt door decoratieschilder Klaes Posthuma is de steen als herboren. 

In 1632 kocht de Waterlantsche- of Keetsgesinde Gemeente dit pand, dat samen met nummer 8 en de schuilkerk in de Roepersteeg een aaneengesloten complex vormde. Het restauratiefonds Klein maar Fijn leverde een financiële bijdrage voor de restauratie van de oude steen, die nu weer het straatbeeld siert.

Het gaat goed met de actie ‘Red de videoband’. Steeds meer mensen gaan op zoek naar halfvergeten VHS-banden, om de beelden te bewaren voor het nageslacht. De banden worden na verloop van tijd namelijk onbruikbaar, als ze jarenlang niet worden afgespeeld. Oud Harlingen digitaliseert de beelden, zodat de eigenaar ze weer risicoloos kan bekijken. Bovendien krijgt het Filmfonds zo de beschikking over waardevol materiaal. Er kwamen al handenvol videobanden binnen van o.a. een reünie, van een concert van zeemanskoor Windkracht 10 in de oude Doopsgezinde Kerk en van het binnenvaren van een ‘Harlinger’ fregat in de Harlinger haven door een Harlinger gezagvoerder.

Hebt u ook nog videobanden liggen met beelden van muziekgezelschappen, van wijken of straten, van optredens of feestelijkheden in de stad? Neem dan a.u.b. contact op met Oud Harlingen.

In november organiseren Oud Harlingen en het Gemeentearchief weer een cursus Oud Schrift. Beslist interessant en nuttig voor iedereen die de archieven wil induiken! Over de inhoud en opzet van de cursus houden we op woensdag 2 oktober een informatieavond, om 19.30 uur in het Hannemahuis. Wie geïnteresseerd is kan zich aanmelden via info@oud-harlingen.nl. 
 

Veel videobanden uit de jaren '80 en '90 liggen halfvergeten in een kast. Wanneer ze waardevolle beelden bevatten van bijvoorbeeld de stad, gebouwen of gebeurtenissen wil Oud Harlingen ze graag digitaliseren.

Hebt u geschikt materiaal? Mail dan naar info@oud-harlingen.nl of lever de banden in tijdens de MonumentenMarkt, op 3 oktober bij het stadhuis. U krijgt een digitale versie op dvd retour, plus de originele videoband.

In de Grote Kerk ging gisteravond de Stenen Man Suite in première: een toneel-, film-, muziek- en theaterstuk rond de Friese stadhouder Caspar di Robles.

Initiatiefnemer Frits Boersma filmde in Spanje en Fryslân, schreef een boek over de Spaanse overheerser, verdiepte zich in de indrukwekkende kaarten uit de Roblesatlassen, en kwam in samenwerking met het Fries Fanfare Orkest en acteur Jan Arendz tot een unieke verbeelding van een stuk vaderlandse geschiedenis. Leden van Oud Harlingen hadden korting op de entreeprijs en waren in ruime mate aanwezig om van het spektakelstuk te genieten. 

Er komen in de loop van dit en volgend jaar nog meerdere voorstellingen op diverse locaties, waaronder Leeuwarden en Groningen. Aanbevolen!

Ko Bonnema en Cees Torenbeek mochten 30 augustus in een bomvol Trebol de eerste exemplaren in ontvangst nemen van het liedjesboekje ‘Gaan jou met een singeltsje om?’ Beide mannen hebben, elk op hun eigen wijze, een grote bijdrage geleverd aan het culturele leven in Harlingen. Teksten en melodieën van hun hand zijn in talloze boekenkasten te vinden, en ze bezorgden duizenden Harlingers decennialang plezier en gezelligheid. Niet meer dan terecht dus, dat beide heren onder groot applaus voor het voetlicht traden.

Het liedjesboekje is te koop bij Oud Harlingen, Hein van den Oever en boekhandel Wever. De prijs bedraagt € 10.

'Het pleintje met de klok' is een attractie rijker: een muurschildering. In de tijd dat de Hoogstraat nog een drukke doorgaande weg was, een dikke 80 jaar geleden, streek de Amsterdamse Karel (Carl) Holzmann neer in het grote pand op de hoek van de Lombardstraat. Hij vestigde er een behangerij en stoffeerderij. En aangezien er een schilder in de familie zat (Mobach) verbaast het niet, dat er al snel op de buitenmuur reclame werd gemaakt. Zeg zelf: het is een prachtexemplaar!
 

Vrijdag 30 augustus verschijnt een leuk boekje met zowel bekende als vrijwel vergeten Harlinger teksten. Zo is er een gedicht van Cees Wilkeshuis en een lied over Churchill van de hand van Dico van der Meer. Ook bevat het boekje oude foto’s en korte geschreven portretten van bekende Harlinger artiesten zoals Wim Kroon. De uitgave is samengesteld door de werkgroep ‘Se suuden en se wuuden’.

Tijdens de muzikale avond ‘Gaen jou met een singeltsje om?’ in Trebol wordt het boekje voor het eerst verkocht. Ook bij de traditionele Instuif op zaterdag is het te koop: van 10-15 uur in kerkgebouw De Haven aan de Noorderkade. Het liedjesboekje gaat € 10,- kosten.

De vaart zit er in. Amper zes dagen na het gereedkomen van de 'Pirate' muurschildering, is nu de naam 'Harmonie' weer op de gevel van het pand er tegenover aangebracht. Vroeger was dit het theater van Harlingen. Tegenwoordig is het benedendeel van het pand in gebruik als Rijwielhandel Jelle Dijkstra. Wederom een stukje vakwerk van Klaes Posthuma.

Op de hoek Lanen/Kleine Bredeplaats is door Meesterschilder Klaes Posthuma een begin gemaakt met de 15e muurschildering die door de Vereniging Oud Harlingen wordt gerealiseerd. Het betreft het terugbrengen van de beeltenis van het oude sigarettenmerk 'Pirate'. Op deze lokatie was vroeger de sigarenzaak van Gerrit van der Gaast gevestigd. Deze was tevens de eigenaar van een in Harlingen gevestigde tabaksgroothandel.
 

Na een afwezigheid van enkele maanden zijn vandaag de 4 leeuwen van de Leeuwenbrug herplaatst. De beelden zijn na een verzoek van de Vereniging Oud Harlingen, in opdracht van de gemeente Harlingen gerestaureerd. Onderzoek leerde dat alleen een grondige restauratie de beelden voor verder verval kon behoeden. Het herstelwerk is zodanig uitgevoerd dat ook het reliëf weer goed zichtbaar is.
Al op een Harlinger stadsplattegrond uit 1610 zijn leeuwen afgebeeld. Raadselachtig is nog waarom ze op die prent allemaal naar rechts kijken, terwijl nu 2 van de 4 leeuwen naar links kijken.

Zaterdag 25 mei ontvangt Oud Harlingen zo'n 30 leden van de landelijke stichting 'Tekens aan de Wand'. Het gezelschap bekijkt 's ochtends Leeuwarder muurschilderingen en komt na de lunch naar de havenstad. Daar is eerst een ontvangst in het Hannemahuis met een presentatie van de muurreclame-app Apkke, en daarna een wandeling langs de Harlinger reclameschilderingen. Muurreclame- en decoratieschilder Klaes Posthuma van Atelier Acanthus vertelt de bezoekers over de geheimen van het vak en de middag wordt besloten met een drankje op het stadhuis.

Tijdens de Voorjaarsvergadering van 23 april passeerde van alles de revue: een nieuwe Werkgroep Beeldbank, het groenbeleid van de  gemeente, de bloei van Harlingen als Admiraliteitsstad, de restauratie van de Harlinger leeuwen, de klauterpartijen van Gerry Kuijper, het nieuwe geschiedenisboek van de stad, het gebrek aan openbare sanitaire voorzieningen,  de aankondiging van een Harlinger Avond op 30 augustus, de afbraak van de woning bij Perseverantia, de bouw van een nieuwe poffertjeskraam, de plannen voor het Havenmantsje en de onontdekte schatten in het stadsarchief. Kortom: het was een welgevulde bijeenkomst, en gezellig bovendien. Een verslag van de avond is bij 'Downloads' op deze website te vinden.

De Werkgroep Archiefonderzoek wandelt regelmatig langs huizen en plekken uit de verkoopaktes, die de werkgroep ontcijfert. Steeds meer historische puzzelstukjes worden herkenbaar. 13 april werd tijdens een rondwandeling door de Harlinger binnenstad stilgestaan bij gevelstenen, tegeltableaus, plafondschilderingen, wapenborden en voorgevels. En bode Ate Zijlstra, die toch aan het werk was, verzorgde spontaan een rondleiding in het stadhuis.

De werkgroep kan nog steeds nieuwe vrijwilligers gebruiken. Dit najaar wordt weer een cursus Oud Schrift gegeven. Aanmelden kan bij info@oud-harlingen.nl 

Op 23 april verzorgt Gerry Kuijper een virtuele wandeling langs onontdekt Harlingen. Dat gebeurt tijdens de Voorjaarsvergadering, die in de Grote Kerk zal plaatsvinden.

Vóór de pauze komen onder andere de Harlinger leeuwen en Harlingen als admiraliteitsstad aan bod. Na de pauze verkennen we de 'achterkant van Harlingen'. Peter Hans verzorgt daarbij de foto's en Gerry Kuijper het commentaar. Alle leden van de vereniging, maar ook nieuwe geïnteresseerden, zijn de 23ste van harte welkom!

Hoe beleefden de inwoners van Noordwest-Friesland de Tweede Wereldoorlog? Voor Radio Eenhoorn maakten Jan Dirk de Haan en Jacob Stelwagen in 2000 een documentaireserie van 10 uren. Het boek ‘Bommen op Saakstra’s Brug’ was daarvan een resultaat. Dit najaar verschijnt een tweede, aangepaste druk onder de titel ‘Franekeradeel 1940-1945’. Wie het boek voor 1 juni bestelt betaalt (bij ontvangst) € 19,95 en geen verzendkosten. Bestellen kan via shop@magnafrisia.com.
 

De nieuwe drijvende steiger bij de keersluis krijgt de naam Sassteiger, zo hebben burgemeester en wethouders bepaald. ´Sassteiger´ was een van de vele inzendingen, die bij Oud Harlingen binnenkwamen na een oproep om een passende naam in te sturen.

Het college koos voor Sassteiger omdat die naam is kort en krachtig is, duidelijk in het (internationale) marifoonverkeer met de Havendienst en bovendien een logische plaatsaanduiding in combinatie met de Sasbrug. Voorgestelde namen als Duc de Robles, Oude Havenhoofdsteiger, Seinpoststeiger en ´t Harlinger Lokaaltje vielen daarom af, net als het Heydenhoofd en andere historisch gefundeerde namen. Praktische bruikbaarheid en verstaanbaarheid is het meest essentieel, oordeelde het college. De nieuwe steiger wordt waarschijnlijk in april geplaatst.

Komend weekend, van 15 maart 09.00 uur tot 17 maart 20.00 uur, kunt u via www.kroonappels.nl stemmen op de jaarlijkse Instuif van de Visserijdagen. Met elke extra stem maakt deze populaire activiteit een grotere kans op een fantastische geldprijs.

Het Oranjefonds wil activiteiten belonen die mensen samenbrengen. De Instuif is daarvan een schoolvoorbeeld. Oud Harlingen draait er oude films en er zijn honderden foto's te zien uit de collectie van Jaap van der Veen. Die combinatie brengt elk jaar talloze Harlingers en oud-Harlingers op de been. De Instuif is feitelijk één grote reünie! Steun het Comité Visserijdagen en breng uw stem komend weekend uit via www.kroonappels.nl

Eind 18e eeuw was Harlingen een patriottisch bolwerk. Voor een historisch project daarover zijn we op zoek naar afstammelingen van ‘Bataafse revolutionairen’. Eén ervan was de Harlinger Coert Lambertus van Beyma (geb. 5/2/1753), voorman van de Friese patriotten. Ook nakomelingen van Joh. Lambertus Hubert (1762-1820), Johan Valckenaer (1759-1821), de broers Ernst Frans en Sicco Douwe Ayvalva en jonkheer A.C.J. de Beere worden gezocht. Eind mei is er voor hen een culturele dag gehouden in het Haarlemse Hodshon huis.
Hebt u informatie of meent u een nakomeling te zijn? Mail dan naar info@oud-harlingen.nl.

Oud Harlingen is een van de ruim 30 deelnemers aan ‘Wad Anders’, op zaterdag 2 februari van 17.00 tot 21.00 uur in hotel Zeezicht. De ladies fair biedt de laatste nieuwtjes en trends op het gebied van fashion, beauty en wellness – kortom alle goede dingen van het leven. Tussen de presentaties en workshops van alle deelnemende bedrijven mag wat aandacht niet ontbreken voor de stad waar zij hun nering uitoefenen, vindt het bestuur.
 

Dinsdag 22 januari zaten 13 leden van de Werkgroep Archiefonderzoek bij elkaar om weetjes en handigheidjes uit te wisselen. Maar ook knelpunten kwamen op tafel. Aktes met vrijwel onleesbare hanenpoten werden sterk uitvergroot geprojecteerd, en met vereende krachten werden de problematische woordjes in eeuwenoud krulschrift ontcijferd. Eerder deze maand maakte de werkgroep vanuit de Grote Kerk een stadswandeling, die eindigde op het Noordijs. Onderweg vielen veel puzzelstukjes op hun plaats. Namen, aangetroffen in oude verkoopaktes, kwamen terug op graf- en gevelstenen en papieren huisadressen uit de aktes kwamen tijdens de wandeling tot leven. Op 5 maart is de volgende bijeenkomst. 

Op de foto voor het Admiraelshuys, achter twee jonge gasten, vlnr Annemieke Nijdam (Tresoar), Joke Faber-van der Heide, Rita Wiersma, Guus Roos, Freddy van der Meer-Bijlsma, Varinia Westerhof, Klaske Krottje-Metselaar, Loes D’Haene, Stefan Elsinga, Jan van Wilsum, Sylvia Pouw, Auke Bootsma, Jan de Groot en Jeanine Otten. Niet op de foto: Anje Valk

Op verzoek van Oud Harlingen gaat de gemeente Harlingen de leeuwen bij de Leeuwenbrug restaureren. Het bestuur maakte zich al enige jaren zorgen over het onderhoud van de vier beeldbepalende beesten. Met name werd - achteraf ten onrechte - gevreesd voor vorstschade, als water in de scheuren in het natuursteen zou bevriezen. 

De leeuwen worden nu van hun sokkel gehaald en hersteld. Na gedegen kleuronderzoek wordt ook het schilderwerk vernieuwd.
Al op een Harlinger stadsplattegrond uit 1610 zijn leeuwen afgebeeld. Raadselachtig is nog waarom ze op die prent allemaal naar rechts kijken, terwijl nu 2 van de 4 leeuwen naar links kijken.
 

Het college van Burgemeester en Wethouders heeft besloten de gemeentelijke draagspeld uit te reiken aan Gerry Kuijper. Gerry is binnen de vereniging Oud Harlingen al decennia actief in de Werkgroep Stadshistorie en sinds 2008 ook in de Werkgroep Se Suuden en Se Wuuden. Mede namens Oud Harlingen neemt ze deel in het Participantenoverleg, dat alle cultuur-historische organisaties van de stad geregeld om tafel brengt. 

De reeks sociaal-maatschappelijke activiteiten waar Gerry Kuijper bij betrokken is en is geweest, lijkt geen einde te kennen. Revues, lezingen, stadswandelingen, archiefonderzoek, herdenkingen, stadsfeesten - haar inzet is veelzijdig en tomeloos. Een ware ambassadrice voor onze stad! 
 

Zaterdag 8 december is tijdens de najaarbijeenkomst van de vrijwilligers van de Vereniging Oud Harlingen een tweetal nieuwe 'wandelkaarten' gepresenteerd. Het betreft mapjes in harmonicavorm, met elk tien technisch fraai gereproduceerde oude foto's van onze binnenstad. Feitelijk kun je 'van foto naar foto' lopen, maar voor de zekerheid is de route op de omslag ook aangegeven.

De series kaarten zijn een leuk verzamelobject en zijn tevens geschikt om - na gebruik als wandelgidsje - als losse ansichtkaarten te worden verzonden. Op de achterzijde zijn alle kaarten voorzien van passend commentaar.

De pakketjes zijn vanaf maandag 10 december voor € 6,95 per stuk verkrijgbaar bij de VVV bij Museum Het Hannemahuis en de Harlinger boekhandelaren. Toezenden kan ook, u betaalt dan € 1,00 extra per setje.

Wie had ooit gedacht dat de Harlinger groenteboer 'Ate Peu' (Ate van der Meer) het tot de nationale televisie zou schoppen? Hij zelf zeker niet! Wie hem nog wil horen, moet snel zijn.

Ons lid Henk Mulder herkende Ates stem in de dramaserie 'Moeder, ik wil bij de revue', die in november werd uitgezonden. Tot vrijdag 7 december kunt u de serie terugzien op www.uitzendinggemist.nl In de aflevering van 19 november hoort u Ate in het straatrumoer op 35 minuut en 33 seconden. Op 26 november komt zijn stemgeluid opnieuw naar voren, en dan op 10 minuut en 50 seconden.

Henk Mulder laat weten: 'Ate was een echte straatventer, die zijn waren al schreeuwend en zingend aanprees. Een kleurrijk figuur, die je al van ver kon horen aankomen'. Met zijn zingende reclame heeft hij veel indruk gemaakt.
Tijdens de Najaarsvergadering was een kort filmpje van Ate in actie te zien, en bij zijn kenmerkende kreten ging er een golf van herkenning door de zaal.

Dinsdag 6 november startte een groot aantal leden van de Werkgroep Archiefonderzoek met een cursus Paleografie.  Om geschriften uit vorige eeuwen te kunnen lezen, is het nodig oud schrift te kunnen ontcijferen.

De training wordt door medewerkers van Tresoar in het Hannemahuis gegeven, pal boven de 'schatkamer' van het Harlinger gemeentearchief. De nieuwe werkgroep begint aan een enorme taak. Doel is vele tienduizenden gegevens uit oude verkoopaktes van huizen via internet beschikbaar te maken.

Gisteravond werd in het Hannemahuis de 28e editie van het Oud Harlingen Magazine ten doop gehouden. Voorzitter Anneke Visser ging kort in op het ontstaan en de ontwikkeling van het blad sinds de start in de jaren tachtig.

Elk jaar biedt het Magazine een keur aan artikelen en ook dit jaar is er een grote variatie aan onderwerpen. Tijdens de muzikaal omlijste presentatie gingen diverse auteurs in op een aantal bijzonderheden uit hun artikelen.

Het eerste exemplaar werd ditmaal aangeboden aan de heer Henry Drost van Flevodruk, die al 28 jaar belangenloos de layout van het magazine verzorgt.

Oud Harlingen heeft een zienswijze ingediend betreffende het ontwerp-bestemmingsplan Havenkwartier. Het plan voldoet naar onze mening niet aan de eisen en schenkt onvoldoende aandacht aan de cultuurhistorische aspecten van het gebied. De zienswijze kunt u vinden onder de knop 'Downloads'.

Sinds de vereniging in 1954 werd opgericht zijn de statuten van Oud Harlingen nog niet weer aangepast. Maar de tijden zijn veranderd en onze statuten moeten daarin mee. Tijdens de Najaarsvergadering wordt de statutenwijziging aan de leden voorgelegd. U vindt het voorstel op deze website onder de menuknop 'Downloads'.

Wilt u als lid kosteloos een papieren exemplaar thuisbezorgd krijgen, stuur dan even een mailtje met uw naam en adres naar info@oud-harlingen.nl

Maanden, soms jaren speurden ze naar gegevens: de schrijvers van het jaarlijkse Magazine. Woord voor woord zetten ze hun verhalen vervolgens op papier. Het resultaat presenteren we donderdagavond 1 november in het Hannemahuis.

Zoals inmiddels gebruikelijk zullen verschillende auteurs de achtergronden van hun artikel toelichten. En het gedrukte resultaat krijgt u meteen mee, vers van de pers! Reserveer een stoel via 0517-413658 (Hannemahuis), want vol is vol.
 

De nieuwe Werkgroep Archiefonderzoek lijkt een succes te worden. Tijdens de informatieavond op 25 september waren meer dan 20 belangstellenden aanwezig en inmiddels staat de teller al op 27 vrijwilligers. 

Op 30 oktober is er een tweede avond. De daaropvolgende dinsdagavonden 6, 13, 20 en 27 november verzorgt Tresoar in het Hannemahuis voor de werkgroepleden een cursus Oud Schrift. Wie belangstelling heeft om aan het archiefproject mee te werken – er zijn 9000 aktes te verwerken! – kan een berichtje sturen via deze website of info@oud-harlingen.nl
 

Medio juli deed het bestuur een oproep aan de leden een bijdrage te leveren aan een nieuw Juridisch Fonds. Daar is massaal gehoor aan gegeven. Eind augustus was al een bedrag van ruim € 6.500 overgemaakt en elke week komen nog nieuwe giften binnen – ronduit geweldig! 

Het bestuur wil het Fonds inzetten wanneer zich juridische geschilpunten voordoen, bijvoorbeeld met projectontwikkelaars of de gemeente. Alderse Baas Advocaten in Joure gaat in zulke gevallen de belangen van de vereniging verdedigen. Bijdragen zijn nog steeds welkom op rekening 32.55.40.810 van Oud Harlingen o.v.v. ‘Juridisch Fonds’

Het nieuwste monument van Harlingen wordt verspreid over 16 plekken in de stad. Het gaat om zogenoemde ‘Struikelstenen’ - ‘Stroffelstiennen’ op z’n Harlingers. Op maandag 20 augustus worden in het trottoir voor 16 woonhuizen zulke kleine straatkeitjes geplaatst, elk met een messing bovenplaatje met inscriptie. De bevolking van Harlingen en andere belangstellenden zijn maandag a.s. vanaf ongeveer 10.45 uur welkom bij het plaatsen van de struikelstenen op de Schritsen 10, Grote Ossenmarkt 16, Kleine Bredeplaats 16 en 18. Ook bij het plaatsen van de struikelstenen in de middag bent u van harte uitgenodigd.Vertrek vanaf het Hannemahuis is rond 13.15 uur. In het Hannemahuis wordt een kleine tentoonstelling ingericht over de Joodse gemeenschap.

De stenen herinneren aan een zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de stad. Harlingen kende eeuwenlang een bloeiende Joodse gemeenschap, die op het hoogtepunt honderden leden telde. Rond 1940 waren daar nog 45 kinderen en volwassenen van over, en daarvan overleefde slechts één de Tweede Wereldoorlog.

Ter herinnering aan groenteboer Levie Pais, de Poolse vluchtelinge Lieba Steil, rabbi Sally Hes en al die andere Joodse Harlingers worden nu herdenkingsstenen geplaatst, voor de woonhuizen van waaruit de families werden weggevoerd. Ooit stonden zij middenin het Harlinger leven, nu liggen hun herdenkingsmonumentjes middenin de stoep, middenin de stad.

Het project is een initiatief van de vereniging Oud Harlingen en het Centraal Comité 1945. De organisaties geven bij de onthulling van de stenen ook een boekje uit, waarin de Joodse families op basis van archiefonderzoek en herinneringen van ooggetuigen en buren worden geportretteerd. De uitgave ‘Over Ieske van Nico van Pietsje van Sakkie en al de anderen’ is vanaf dinsdag a.s. verkrijgbaar bij de plaatselijke boekhandel, het Hannemahuis en Foto Hein van den Oever. 

Ter inzage lag de afgelopen weken het voorontwerp bestemmingsplan Binnenstad en Veerhaventerrein. Oud Harlingen bekeek de stukken en stuurde het college 7 pagina's met vragen en opmerkingen. Het bestemmingsplan omvat immers het merendeel van alle zaken, die de vereniging statutair wil beschermen. 

Aan de orde komen onder meer de toegankelijkheid van stegen, behoud van stoepen, historische bestrating, dakterrassen, kleurgebruik, reclameuitingen en bruggen. Verder wil Oud Harlingen graag duidelijkheid over de noodzaak van allerlei afwijkingsmogelijkheden en vrijstellingen. Ook zaken als de bruine zeilvaart, het bebouwen van groengebieden en concentratie van detailhandel komen aan de orde. Lees de hele zienswijze onder het kopje 'Downloads'. En als het ontwerp-bestemmingsplan ter inzage komt te liggen: ook u kunt dan reageren!

Alle leden van Oud Harlingen worden opgeroepen een bijdrage te leveren aan een nieuw Juridisch Fonds. De acceptgirokaart valt binnenkort in de bus. Het bestuur wil meer en beter tegenspel bieden bij geschilpunten. 
De vereniging gaat in zee met Alderse Baas Advocaten. 
Directe aanleiding is een bouwvergunning voor een pand in de Vijverbuurt. De bezwaren van Oud Harlingen zijn niet behandeld en de vergunning is in recordtijd verleend. De vereniging is daarvan bovendien niet in kennis gesteld. Buren die eveneens bezwaren indienden spanden ondertussen een procedure aan. 

De werkgroep Bouwzaken van Oud Harlingen adviseerde het bestuur actie te ondernemen. De gemeente zegt de karakteristieke bebouwing te willen behouden en waar mogelijk versterken. In dit geval gebeurt het tegendeel. Bovendien wordt een open ruimte overkapt, in strijd met het bestemmingsplan en de Welstandsnota. De platte aanbouw en de raampartijen doen afbreuk aan de straatwand. De zijgevel van het naastgelegen rijksmonument is doorgebroken, mogelijk om een dakterras te realiseren. De ´zeer hoge cultuurhistorische waarde´, die de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed aan het pand toekende, is door dit alles aangetast. 
De vereniging wil opheldering van de gemeente en overweegt een klacht in te dienen als er geen afdoende verklaring op tafel komt.

Wie ontcijfert muurreclame?
Rond 1930 stond op de zijgevel van het pand Zuiderhaven 7 een muurreclame. Wie kent de precieze tekst er van nog, of weet welke firma hier adverteerde? Oud Harlingen wil de schildering graag in ere herstellen. Tot nu toe ontcijferden we het volgende:

Het GOEDKOOPSTE ADRES (voor)
DAMES- HEEREN- (en)
KINDERKLEEDING
... goederen? (ondergoederen?)
ZEEMANSUITRUSTINGEN
BEDDEN en DEKENS
...
...
KLEEDING OP MAAT
 

Het archiefproject dat Oud Harlingen samen met het Gemeentearchief wil uitvoeren, blijkt populair. Er meldden zich binnen een week al vijf vrijwilligers. Ook heeft de stichting FAF (Freonen fan de Argiven Fryslân) hulp aangeboden. In het najaar is er in het Hannemahuis een informatieavond. Het bestuur heeft goede hoop dat het project meteen daarna van start kan gaan. Aanmelden voor de avond van 25 september kan via info@oud-harlingen.nl

Oud Harlingen heeft de gemeente geadviseerd de huidige proef met drop-it straatasbakken (op de Veerbootkade en aan de voet van de Raadhuistoren) niet voort te zetten. De vereniging ziet asbakken liever gekoppeld aan de bestaande prullenbakken. Dat is mooier en minder gevaarlijk. Zie verder bij 'Downloads'.

Zeven gevelstenen in de binnenstad worden momenteel onder handen genomen door restaurateur Klaes Posthuma. De stenen zijn allemaal verbonden met vroegere Joodse families. De opknapbeurt is in het kader van het Struikelstenenproject.

Het gaat om de panden Prinsenstraat 6, Grote Kerkstraat 13 en 26, Brouwerstraat 13, Rommelhaven 18, Hofstraat 34 en Heiligeweg 19. Alle huiseigenaren waren direct positief om mee te werken. De kosten worden gedeeld door de bewoners, restauratiefonds ‘Klein maar fijn’ en Oud Harlingen zelf.
 

De gemeente Harlingen vraagt alle inwoners mee te denken over de inrichting van het Waterfront (Nieuwe Willemshaven, Waddenpromenade). In de krant is een enquête gepubliceerd, die u overigens ook digitaal kunt invullen (zie www.harlingen.nl). De inbreng die Oud Harlingen leverde kunt u nalezen onder 'Downloads'.

In maart werd bij een wandeling in een weiland bij Kimswerd een oude gevelsteen aangetroffen. Vinder Otto Paauwe schonk de steen, met het opschrift 'oolhaler', aan Oud Harlingen.

Uit een oude akte weten we inmiddels, dat ‘huis de Koolhaler’ (mogelijk Zuiderhaven 81) op 25 maart 1818 voor 660 florijnen is verkocht aan Jan Jeltes Holwerda. 'Koolhaler' verwijst naar een schip, of schipper, die (steen)kolen haalt. Historisch geograaf Meindert Schroor wist tijdens de Voorjaarsvergadering te vertellen dat in vroeger eeuwen kolen vanuit Newcastle naar Harlingen werden gebracht. 
 

Vanwege zijn jarenlange verdiensten als stadsgids, voor Oud Harlingen en voor de Hein Buismanstichting ontving Jan Zeinstra dinsdag 24 april een koninklijke onderscheiding. Burgemeester Roel Sluiter was naar de Grote Kerk gekomen om de versierselen op te spelden. Organist Eeuwe Zijlstra zette aansluitend het Wilhelmus in en vervolgens het 'Lang zal hij leven'. Zeinstra was blij en voor het eerst in zijn leven enigszins sprakeloos, en toonde zich ook door de onverwachte aanwezigheid van kinderen en kleinkinderen volkomen verrast.

Als het aan het CDA en diverse andere partijen in de Harlinger gemeenteraad ligt, blijven de historische straatnamen in het Havenkwartier behouden. Oud Harlingen stuurde medio april een verzoek met die strekking aan college en raadsfracties. Tijdens de Voorjaarsvergadering sprak onder andere Douwe ten Napel – lid van de vereniging en CDA-raadslid – als lid van de kascommissie. Aan zijn lovende woorden voor het financiële beheer door de vereniging koppelde hij de mededeling dat zich een raadsmeerderheid voor de wens van Oud Harlingen aftekent.

Nadat eerst al de naam 'Zeeweg' uit het straatbeeld verdween lijkt ook het 'Werfpad' letterlijk van de kaart te verdwijnen. In een brief aan het college en de gemeenteraad pleit Oud Harlingen voor behoud van de oude historische namen.

'Werfpad refereert aan 400 jaar geschiedenis van de stad', stelt bestuurslid Chris Elsinga, 'en Zeeweg is als naam ook al meer dan een eeuw oud. Wij houden zulke relaties met het verleden graag zichtbaar.' Zie verder de brief, te vinden onder 'Downloads'. 

Na enig beraad met het Centraal Comié 1945 is het besluit genomen: dit jaar zal een boekje verschijnen over de Joodse gemeenschap, zoals die voor de Tweede Wereldoorlog in Harlingen bestond. 

In de uitgave komen alle Joodse families en bijvoorbeeld hun winkelnering aan bod. We ontvingen al diverse bijzondere verhalen en persoonlijke herinneringen. Ook worden momenteel mensen geïnterviewd die de tijd vóór de oorlog nog meemaakten. Beschikt u over materiaal dat wellicht in het nieuwe boekje kan worden opgenomen? Neem dan svp contact op met Anneke Visser via 0517-416367 of mail naar info@oud-harlingen.nl

Op het Struikelstenenproject komen veel reacties. Zoveel zelfs, dat het bestuur overweegt een boekje samen te stellen waarin een beeld wordt gegeven van de Joodse gemeenschap in Harlingen, in de jaren voor de oorlog.

Beschikt u over herinneringen, verhalen, foto's, anekdotes of voorwerpen? Neemt u dan svp contact op met Anneke Visser (afvisser@scarlet.nl) of Chris Elsinga (chris@terp10.nl).
 

Over de Struikelstenen kregen we deze maand talrijke positieve reacties van leden, sympathisanten, familie en nabestaanden. ‘Het is bijna niet te geloven’, zegt voorzitter Anneke Visser, ‘maar de financiering van de 46 Struikelstenen is rond. De giften die nu binnenkomen gaan we gebruiken voor de overige kosten. De stenen moeten bijvoorbeeld nog wel in de trottoirs worden geplaatst, en we willen daar wat omheen organiseren voor alle betrokkenen. En denk ook aan zaken als onderhoud en wellicht ook vervanging van beschadigde of versleten stenen. We zijn bijzonder blij met alle bijdragen!’

Oud Harlingen heeft samen met het CC'45 rekeningnummer 14.23.67.214 (‘Struikelstenenproject Harlingen’) opengesteld voor giften. ‘We hopen € 5600 bij elkaar te krijgen. Daarmee willen we in 2012 een ‘Struikelsteen’ plaatsen voor elk van de 46 joodse Harlingers, die toen zijn weggevoerd’, aldus voorzitter Anneke Visser. ‘In de messing plaat bovenop de steen worden 4 gegevens gegraveerd: naam en geboortedatum van een persoon, de datum van deportatie plus datum en plaats waar het slachtoffer is vermoord. De stenen worden geplaatst in het trottoir voor het pand, waar de betrokkene het laatst woonde. In totaal gaat het om 16 adressen in de binnenstad.’
De lijst met namen en adressen is in het menu links onder ' Struikelstenen' te vinden.
In plaats van een gift is het ook mogelijk een complete steen van een bepaald persoon te adopteren. Inmiddels zijn 23 stenen gereserveerd. Wie hiervoor belangstelling heeft kan contact opnemen met de vereniging via info@oud-harlingen.nl

Op vrijdag 18 november 2011 houdt de Vereniging Oud Harlingen haar najaarsvergadering in Zalencentrum Trebol. De aanvang is 20.00 uur.

Naast de gebruikelijke mededelingen en rondvraag houdt de heer J.K. Norg een korte lezing met als onderwerp 'struikelstenen'. Dit zijn kleine herdenkingsmonumentjes welke Oud Harlingen en het Centraal Comité 1945 als een gezamenlijk project in de stad willen realiseren. Voorts zijn de mensen van het Filmfonds aanwezig om een compilatie van gedigitaliseerde films uit de vorige eeuw te draaien.

Vandaag wordt in de gehoorzaal van het Hannemahuis de nieuwe editie van het Oud Harlingen Magazine gepresenteerd. Zoals altijd staat het weer vol met boeiende verhalen en foto's. De leden krijgen het een dezer dagen toegezonden. Voor niet leden is het binnenkort weer in de Harlingen boekhandels verkrijgbaar. De prijs is gehandhaafd op € 5,95

Vanuit het restauratiefonds ‘Klein maar fijn’ heeft Oud Harlingen een bijdrage verstrekt om de historische huisnaam ‘De Swarte Aernt’ terug te brengen op het pand Brouwersstraat 7. Het huis droeg deze naam al in 1638. In die tijd hadden huizen in plaats van een huisnummer vaak een naam als De gulden Draeck of De Grauwe Gans. Onder het kopje 'Huisnamen' op www.kleinekerkstraat.nl zijn nog tientallen andere voorbeelden van Harlinger huisnamen te vinden.

Een toelichting en een aanvraagformulier voor een bijdrage uit de regeling ‘Klein maar fijn’ staat op deze website.

Zojuist is decoratieschilder Klaes Posthuma gereed gekomen met de 12e muurschildering op het pand hoek Zuiderhaven/Brouwersstraat.

Verder is de al bestaande muurschildering hoek Hoogstraat 41 door Oud Harlingen geadopteerd en opgefrist.

Bovendien is op de hoek Zuiderhaven/Brouwersstraat aanduiding 'Dodge & Lloyd' teruggebracht. 

Huiseigenaren zijn maandag 19 september vanaf 17.00 uur welkom in het station van Harlingen. Daar zijn dan informatiestands van de Gemeente Harlingen, Vereniging Oud Harlingen, Hein Buisman Stichting, Monumentenwacht Fryslân, Steunpunt monumentenzorg Fryslân, Hûs en Hiem en het Nationaal Restauratiefonds.

Samen hopen we Monumentenbezitters wegwijs te maken in de wereld van de monumentenzorg. Voor complexe vraagstukken kan een vervolgafspraak worden gemaakt.

Oud Harlingen heeft in elk geval inschrijfformulieren paraat voor de subsidieregeling ´Klein maar fijn´. Hieruit zijn bijdragen mogelijk voor restauratie van kleine elementen zoals stoeppalen en bovenlichten.

Op de zijgevel van Hotel Zeezicht pronkt zoals in vroegere jaren weer een muurreclame. Het is de tiende muurschildering die de vereniging Oud Harlingen in de stad terugbrengt. 

Het ambachtelijke schilderwerk werd als vanouds verzorgd door decoratieschilder Klaes Posthuma van Galerie/Atelier Acanthus.
De directie van het gerenommeerde en onlangs gerenoveerde hotel is verheugd over het resultaat en de positieve reacties.

Met een goed idee kunt u een weekend winnen in de Benelux, Duitsland of Frankrijk. Waar gaat het om?
Harlingen telt honderden prachtige monumenten. Maar hoe laten we dat erfgoed ‘leven’ en hoe geven we het toekomst? Daarover schrijft de gemeente een ‘Erfgoedvisie’. Iedereen kan hiervoor ideeën aandragen die de Harlinger cultuurhistorie:
- duurzaam behouden;
- verbeteren;
- aansprekender/herkenbaarder maken voor toeristen en inwoners.
Stuur uw uitgewerkte idee uiterlijk 5 augustus 2011 naar postbode@harlingen.nl, of postbus 10.000, 8860 HA, Harlingen. Vermeld dan op de envelop ´erfgoedprijsvraag´.
Voor het beste idee is er een cadeaubon voor 2 personen voor 2 overnachtingen met 2x ontbijt en een 3-gangendiner, ter waarde van € 279,-, te besteden in een landhuis of kasteel in de Benelux, Duitsland of Frankrijk. Meer informatie vindt u op www.harlingen.nl/erfgoedleeft

 

Wilt u kleine waardevolle elementen aan uw pand restaureren? Dan kunt u een beroep doen op restauratiefonds ‘Klein maar Fijn’. Oud Harlingen vergoedt hieruit 40% van de werkelijke kosten met een maximum van € 350,--. In aanmerking komen elementen als gevelstenen, huisnamen, tegelwerk, sluitstenen, luiken, schoorsteenborden, stoeppalen, stoepkettingen, hekwerken, versieringen in bijvoorbeeld een bovenlicht et cetera. Verdere informatie vindt u bij 'Downloads' onder de menuknop 'Vereniging'.

Oud Harlingen blijft actief om verloren gegane geschilderde reclames terug te brengen in het straatbeeld. De familie Alta ondersteunde de restauratie van de negende schildering moreel én financieel. Het betreft een promotie van de groothandel van F. Alta Groente en Fruit Engros op het hoekpand Hoogstraat 25/Herenwaltsje.

De binnenstad van Harlingen kende ooit vele muurreclames en de sporen hiervan zijn op een aantal panden nog altijd terug te vinden. Aan de hand van oude foto's brengt op verzoek van Oud Harlingen decoratieschilder Klaes Posthuma van Galerie/Atelier Acanthus op de Zuiderhaven deze reclames weer terug in het stadsbeeld. De gemeente Harlingen ondersteunt het project financieel. 

De Harlinger binnenstad telt talloze pareltjes in de vorm van stoephekjes, gevelstenen, huisnamen, stoeppalen en bovenlichten. Huiseigenaren die zulke kleine elementen van hun pand willen opknappen kunnen vanaf nu weer een beroep doen op een kleine bijdrage vanuit het restauratiefonds 'Klein maar fijn'.

Van 1990 tot 2000 was er al een dergelijke regeling, maar het toenmalige (rijks)budget Stads- en dorpsvernieuwing bestaat al lang niet meer. De gemeenteraad stelde op 15 juni uit gemeentelijke middelen € 7.500 beschikbaar voor een nieuwe regeling. Oud Harlingen gaat de afhandeling van de aanvragen voor haar rekening nemen. Een aanvraagformulier en de voorwaarden vindt u vanaf medio juli op deze site.

Oud Harlingen ontvangt van de gemeente Harlingen en van het Prins Bernhard Cultuurfonds bijdragen om een collectie oude 8 mm-films te restaureren. In totaal gaat het om 10 uren filmmateriaal. 

De gemeente Harlingen heeft een subsidie van € 5.000 beschikbaar gesteld. Het Prins Bernhard Cultuurfonds draagt een bedrag van € 1.500 bij, zodat de vereniging zelf nog € 2.500 moet bijlagen om de totale kosten van € 9.000 te dekken.

Het conserveren van het breekbare celluloid is de voorlaatste fase in het veiligstellen van de totale verzameling bijeengebrachte beelden. Nu rest alleen nog een groot aantal videobanden.

De Vereniging Oud Harlingen is gemeente en Cultuurfonds erkentelijk voor hun hulp om de unieke beelden te behouden van de stad Harlingen in de 20ste eeuw, van de inwoners van de stad en hun dagelijkse en sociale leven.

Voorzitter Anneke Visser kon op de Voorjaarsvergadering van 26 april ruim 120 aanwezigen verwelkomen. Op de agenda stond deze avond onder meer een meningspeiling over nieuwbouw bij het Havenmantsje. Op vier punten werd gepeild hoe de aanwezigen het bestuursstandpunt beoordeelden.

Een grote meerderheid steunde de mening van het bestuur, dat (her)bebouwing van het Havenplein niet bij voorbaat uitgesloten moet worden. Hoe eventuele nieuwbouw er uit zou moeten zien, daarover waren de meningen echter zeer verdeeld. ‘Wij staan open voor moderne bouw met een knipoog naar het verleden’, formuleerde het bestuur. Dat standpunt kon niet op een meerderheid rekenen. Hetzelfde bleek het geval bij de beoordeling van het concrete ontwerp. Een grote meerderheid vond het ontwerp niet acceptabel, en het volume niet in evenwicht met het Havenmantsje.

Voor het vierde en laatste deelstandpunt kreeg het bestuur de meeste handen op elkaar – of in dit geval: omhoog. ‘Het ontwerp op deze plek biedt geen meerwaarde, maar doet afbreuk aan het historische karakter van het Havenpleingebied.’ Een uitgebreid verslag van de hele bijeenkomst vindt u op deze site onder 'Downloads'.

 

 

De Vereniging Oud Harlingen heeft haar standpunt inzake de geplande bouwactiviteiten op het Havenplein aan de gemeenteraad gestuurd. De volledige tekst van dit standpunt vindt u terug in het menu onder 'Downloads'.

De meningen van de leden kunnen kenbaar worden gemaakt op de Voorjaarsvergadering van 26 april a.s. Aan de hand hiervan zal mogelijk een gewijzigd c.q. definitief standpunt worden geformuleerd.

De Vereniging Oud Harlingen heeft per 21 december j.l. bij een schrijven aan de Gemeente Harlingen een reactie gegeven op het voorontwerp Bestemmingsplan Havenkwartier-Harlingen. De volledige tekst van deze reactie vindt u terug onder de menuknop 'Downloads' bij 'Vereniging'. 

Lieuwe Veltman was een Harlinger schipper.Hij vervoerde met zijn schip zand voor aardewerkfabrieken en schelpen voor cementovens. Hij leefde van 1868 tot 1936. In zijn vrije tijd schilderde hij. Hij heeft veel van het Harlingen van zijn tijd vastgelegd en daarnaast geschilderd waar zijn schip hem bracht. In dit boekje zijn 61 van zijn schilderijen bijeengebracht. Zijn nazaten - van wie velen nog in Harlingen wonen - koesteren zijn schilderijen maar niemand had tot nu toe een overzicht van zijn werk. Dit boekje brengt daar verandering in. U kunt het via deze site bestellen.

Vrijdag 20 november j.l. hield de vereniging Oud Harlingen haar jaarlijkse Najaarsvergadering. Na de toespraak en mededelingen van de pasbenoemde voorzitter Anneke Visser werden in de rondvraag vragen gesteld over onder meer de panden aan de Spinstraat c.q. Werfpad en werd een oproep gedaan om ook als privépersoon te reageren op zaken als Voorontwerp Havenkwartier en Bestemmingsplan Binnenstad.

Vervolgens was het woord aan Wiebe van Dijk, die aan de hand van een powerpointpresentatie een met nostalgie en humor doorspekte bloemlezing gaf over zijn jeugd 'Achter de Skouburg'. Veel bekende namen en aardige anekdotes passeerden de revue. Het 'Mooie buurt achter de Skouburg' werd door gelegenheidkoortje en publiek van harte meegezongen.

Na de altijd weer gezellige pauze werd de avond voortgezet met een film over de buurt en over de zware stormen van de laatste decennia. De avond werd besloten met een wel thuis voor iedereen en speciaal voor de Harlingers 'om uutens' die de moeite hadden genomen om van verre deze geslaagde avond te bezoeken.
 

Dat besloot de gemeenteraad woensdag 3 november na een oproep daartoe van Oud Harlingen. In het kader van de herbestrating van de binnenstad wordt het wegdek vervangen, maar daar blijft het niet bij, zo bleek eind oktober. Het bestuur van Oud Harlingen riep de gemeenteraad op de karakteristieke geeltjes op de Vismarkt te sparen. Dat verzoek werd dus gehonoreerd. Bovendien zijn huiseigenaren er op attent gemaakt dat de aannemer expliciet toestemming moet vragen om particuliere stoepjes te verwijderen. Hopelijk worden zo verschillende hardstenen stoepen, die het straatbeeld nu nog verlevendigen, behouden.
 

ijdens de Algemene Vergadering van de Coöp.Rabobank Leeuwarden-Noordwest Friesland, mochten voorzitter Anneke Visser en penningmeester Fred Attema uit handen van de directie een cheque van € 9.000 ontvangen. Dit naar aanleiding van een aanvraag bij het Rabo Coöperatiefonds* om middelen te verwerven voor het terugbrengen van muurschilderingen en het restaureren van enkele tegeltableaus.

Met name de laatste jaren spant de vereniging zich in om zo veel mogelijk authentieke muurschilderingen in het stadsbeeld terug te brengen. Naast de reeds gerealiseerde muurschilderingen staan er nog enkele van deze projecten op stapel. Het bestuur dankt hierbij allen die hun stem op dit project hebben uitgebracht.

*Het Coöperatiefonds wordt jaarlijks gevuld met een deel van de winst en is specifiek bedoeld voor de gemeenschap. Het fonds wil initiatieven ondersteunen die erop gericht zijn het maatschappelijke of culturele leven in het werkgebied van Rabobank Leeuwarden-Noordwest Friesland te verbeteren. In het bijzonder gaat het dan om projecten op het gebied van kunst & cultuur, sport & recreatie, natuur & milieu, educatie, economie en maatschappij.
 

De Vereniging houdt haar Najaarsvergadering op vrijdag 19 november vanaf 20.00 uur. Na de gebruikelijke mededelingen staat er een presentatie door Wiebe van Dijk over zijn jeugd Achter de Skouwburg op het programma. Na de pauze een compilatie van films uit de vorige eeuw. De gehele agenda vindt u hier.

Ook dit jaar vindt de presentatie van het nieuwe magazine plaats in het Hannemahuis en wel op 4 november. Vanaf die datum worden ook de magazines aan de leden toegezonden, samen met een convocatie voor de Najaarsvergadering die op 19 november gehouden zal worden in Partycentrum Trebol.

Opnieuw wordt door Oud Harlingen een muurreclame in het straatbeeld teruggebracht. Het betreft nu een reclame van drogisterij Tet van den Berg op de hoek Heiligeweg / Kleine Voorstraat.  De eigenaar van het pand Voorstraat 94, de heer G. Smits, benaderde de vereniging om de muurreclame van Drogisterij Tet van den Berg op de zijgevel van zijn pand terug te restaureren, waardoor binnenkort de achtste muurschildering een feit zal zijn. Tegenwoordig is hier de babyzaak Petra’s babyhome gevestigd.

Op donderdag 29 april jl. heeft Johan Balt, erelid van de vereniging Oud Harlingen, de versierselen behorende bij het Lidmaatschap van de Orde van Oranje Nassau ontvangen. De heer Balt is voor deze koninklijke onderscheiding voorgedragen door het bestuur van Oud Harlingen, ondersteund door het Comité Visserijdagen en de Avondvierdaagse Commissie. Vanaf 1989 tot 2009 is hij penningmeester geweest van onze vereniging. Hij heeft in die periode de boekhouding en de ledenadministratie van Oud Harlingen geautomatiseerd en heeft het ledenaantal zien groeien van 300 tot ruim 1300 leden. Burgemeester Paul Scheffer heeft de onderscheiding in het bijzijn van familie, vrienden en leden van de diverse besturen uitgereikt op het stadhuis.

Vanaf vrijdag 7 mei is Harlingen weer een kleine attractie rijker. Dan wordt een muurreclame onthuld, die op initiatief van de vereniging Oud Harlingen in het straatbeeld wordt teruggebracht. Het betreft een reclameschildering aan de Brouwersstraat, van de voormalige sigarenfabriek ‘De Nederlanden’.
In navolging van Kampen, Leiden en Leeuwarden startte de vereniging Oud Harlingen in 1998 met het in ere herstellen van muurreclames. De binnenstad van Harlingen kende ooit vele muurreclames en de sporen hiervan zijn op een aantal panden nog altijd terug te vinden. Decoratieschilder Klaes Posthuma van Galerie/Atelier Acanthus op de Zuiderhaven bracht aan de hand van oude foto’s de afgelopen jaren al een vijftal schilderingen terug. 

Als eerste kon in 1998 de Philipsreclame op het pand Voorstraat 7 worden gerealiseerd dankzij een schenking van de Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek. Daarop volgde een dame in klederdracht met Koloniale Waren van de firma J. Zijlstra Hzn, op het pand hoek Voorstraat /St. Jacobstraat. Sinds 2004 werden ook de muurschildering van De Gunst van E.A. Speijer Heerenkleding (Heiligeweg 19) gerestaureerd, de reclame van Steenhouwerij W. van der Zeep & Zn (Fabrieksstraat 2) en de vervaagde muurschildering van Zakkenhandel L.A. Dijkstra (Kruisstraat 6).

Het nieuwe project betreft het pand hoek Hofstraat/Brouwersstraat 27. In het verleden was dit een tabakszaak van onder andere de families Zeinstra en Kramer. De foto's en het volledige verhaal vindt u onder Muurschilderingen.

Ons beroep inzake Schoolplein is ongegrond verklaard. 
Naar mening van de rechter hebben B&W mogen besluiten zoals ze hebben gedaan. Dat betekent in feite dat het beleid om de historische binnentuinen open te houden in de praktijk geen waarde heeft. Toch staat dat beleid expliciet in het bestemmingsplan beschreven. 

Het bestuur van Oud Harlingen bezint zich op de uitspraak. Het huidige plan betreft een vrijstelling voor bebouwing van 7,60 strekkende meter tuin. Er ligt al een tweede plan van dezelfde aanvrager, voor bebouwing van nog eens 14 meter tuin. Als de huidige uitspraak vaste jurisprudentie wordt, betekent dat groen licht voor verdere bebouwing van het resterende groen in de Harlinger binnentuinen. Om dat te voorkomen heeft Oud Harlingen de mogelijkheid hoger beroep in te stellen bij de Raad van State.

De eventuele sloop van de oude kokosfabriek aan de Kimswerderweg houdt de gemoederen bezig. Het bestuur van Oud Harlingen is gecharmeerd van het karakteristieke pand en vindt het beschermwaardig. We zouden een goede, betaalbare en rendabele herbestemming van de Kokosfabriek dan ook van harte verwelkomen. 

Het complete standpunt van het bestuur inzake de sloop vindt u bij 'Downloads' onder de menuknop 'Vereniging'. 

Dit prachtige oude pandje ligt aan de Jan Ruurdstraat 3 te Harlingen en is beslist een bezoekje waard. Op een stadsplattegrond van 1610 staat het pandje al ingetekend, in de tijd dat de Zuiderhaven nog maar net was gegraven. 

Uniek is, dat alles er binnen nog net zo uit ziet, als de laatste bewoner het ooit achterliet. Een soort tijdcapsule dus, ontsnapt aan de ontwikkelingen van onze tijd. Voor een bezichtiging neemt u contact met met Kathleen Beekman via tgoudenstoepke@gmail.com of 0517-430778.

Tijdens de Visserijdagen is het zesde deel van de serie ‘Harlingen mien stadsje’ gepresenteerd. Centraal staat deze keer de rijke geschiedenis van scheepswerf Welgelegen, in de volksmond beter bekend als ‘de helling’. Welgelegen kende een rijke en ook roerige geschiedenis. De werf was meer dan 400 jaar gelegen aan de Zuiderhaven en leek met zijn bedrijvigheid en geluiden onlosmakelijk met de binnenstad verbonden. Strengere milieueisen en de vraag naar grotere schepen noodzaakten de werf medio jaren ’90 echter naar een locatie buiten de stad te verhuizen.

Museum Het Hannemahuis toonde afgelopen winter een succesvolle tentoonstelling over het bedrijf, waar vele generaties Harlingers hun brood verdienden. De Werkgroep Stadshistorie, onderdeel van Oud Harlingen, nam vervolgens het initiatief om tot een boekje over de werf te komen. Foto’s uit particulier bezit en Het Hannemahuis werden geselecteerd en van toelichting voorzien. De werkgroep Se Suuden en Se Wuuden, die het Harlinger dialect bestudeert, nam bij oud-werknemers interviews af en werkte deze uit tot prachtige verhalen.

De prijs van het boekje is € 15,-- plus € 2,50 voor verzendkosten; het boekje is verkrijgbaar bij de penningmeester van Oud Harlingen, de plaatselijke boekhandelaren, Foto Hein van den Oever en Totaal Gemak (ISBN: 978-90-70886-90-5).

Op donderdag 5 november a.s. presenteert Oud Harlingen haar nieuwe magazine. Dat gebeurt in de Gehoorzaal van het Hannemahuis (ingang St.Christoffelsteeg), aanvang: 20.00 uur.
Vrije toegang, ook voor niet-leden. In verband met de verwachte belangstelling graag tevoren kaarten afhalen bij het Hannemahuis of de Bibliotheek in Harlingen. Aan de zaal zolang de voorraad strekt.

De uitgave van deel 6 in de serie Harlingen mien Stadsje ligt op schema. Zoals de zaken er nu voor staan wordt het eerste exemplaar tijdens de Visserijdagen op zaterdag 29 augustus aangeboden. Vanaf dat moment is het boekje gedurende de instuif (10.00 - 15.00 uur) bij onze speciale kraam bij Trebol verkrijgbaar. Op een latere datum zal ook de boekhandel bevoorraad worden.

Vrijdag 27 februari j.l. publiceerde de Harlinger Courant een ingezonden stuk van de heer B. Hoogeveen. Hij toonde zich ongelukkig met de uitspraken van Jan Zeinstra over de bunker in de Engelse Tuin, bij het radioprogramma ‘Achter de Stamtafel’. Het bestuur van de vereniging Oud Harlingen hecht aan een toelichting op dit punt. In het verslag van de radio-uitzending wordt gesuggereerd dat Jan Zeinstra namens de vereniging Oud Harlingen sprak. Dat was niet het geval: hij sprak op persoonlijke titel. Zeinstra is weliswaar een zeer betrokken lid van de vereniging, hij maakt sinds 2006 geen deel meer uit van het bestuur. De vork zit anders in de steel. Oud Harlingen heeft juist, in persoon van voorzitter Geert Noorman, deelgenomen aan de werkgroep die zich met de bunker bezighoudt. Voor het eventuele vervolgtraject was ons bestuurslid Tineke Huitenga voor deze werkgroep beschikbaar. En al is inmiddels duidelijk dat zo’n vervolg er niet gaat komen, wij hopen hiermee het ontstane beeld rechtgezet te hebben.